Nederland verdiende 417 miljard euro aan Gronings gas
Vooral in de jaren zeventig en tachtig verdiende het Rijk behoorlijk aan de delfstofwinning, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
De Polygoonstem klinkt: ‘In kasteel oud-Wassenaar heeft een gebeurtenis plaatsgevonden van buitengewoon grote betekenis voor de economie van ons land.’ Het is 1963. Minister Jan de Pous tekent voor het exploiteren van Gronings gas. De totale opbrengst 56 jaar later: 417 miljard euro voor het Rijk.
Dat blijkt uit vandaag gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Nog even terug naar toen. Het is 29 mei 1959 als de NAM het grootste gasreservoir in Europa ontdekt. Gewoon in het Groningse Slochteren. Meer locaties in het land (vooral in Groningen) worden aangeboord. Vier jaar later, als De Pous tekent voor de oprichting van de Gasunie, komen overal in het land gasleidingen in de grond. Weer die Polygoonstem (die online te vinden is): ‘In een samenwerking van de overheid en staatsmijnen, Shell en Esso zal dit reservoir geëxploiteerd worden tot nut van de Nederlandse energievoorziening.’
Over op gas
Geisers worden vervangen, gasfornuizen aangepast. In veel huishoudens laten gemeenten tweepitters achter, ‘zodat de huisvrouw toch kan blijven koken’. Eind jaren zeventig zijn bijna alle Nederlandse woningen aangesloten op een aardgasleiding, het vroegere stadsgas is verleden tijd. Tachtig procent van al dat aardgas gaat op aan stoken, een ander groot deel wordt gebruikt voor warmwatervoorziening en de rest om te koken. In die zeventiger en tachtiger jaren wordt het meeste gas uit de Groningse bodem gepompt. Gemiddeld zo’n 80 miljard kubieke meter per jaar. Soms met uitschieters tot 90 miljard.
Met alle gevolgen van dien. Het is Tweede Kerstdag 1986 als Meent en Trijni van der Sluis uit Assen hun bed voelen schudden. Dit is een aardbeving, zegt geograaf Meent direct tegen zijn vrouw. Een met de kracht van 2,5 op de schaal van richter, signaleert KNMI later. Die aardbeving komt door de gaswinning van de NAM, zegt Van der Sluis tegen verschillende media. Flauwekul, reageren KNMI en de NAM. Het zal nog decennia duren voor hij gelijk krijgt.
Verslaafd aan gas
Anno 2019 zijn zeven van de acht miljoen huishoudens afhankelijk van aardgas. We hebben onszelf verslaafd gemaakt aan aardgas, schreef Trouw twee jaar geleden. Een simpele draai aan de knop en het huis is binnen een paar minuten warm. Maar ook de economie draait er al jaren goed op. De gaswinning was vorig jaar goed voor een procent van het bruto binnenlands product. Vettere jaren waren er in de jaren tachtig. In 1985 bijvoorbeeld was het delfstofwinningsaandeel van het bruto binnenlands product 6,9 procent. Een jaar eerder 6,2 procent. Door de toename van belasting en andere rijksinkomsten daalt het percentage in de jaren erna.
Nu zijn dalende inkomsten het gevolg van het versneld dichtdraaien van de Groningse gaskraan. Het is augustus 2012 als bij Huizinge een aardbeving plaatsvindt. Een met de kracht van 3,6 op de schaal van Richter. Henk Kamp, dan minister van economische zaken, grijpt niet direct in. Een jaar later gaat de gasproductie zelfs iets omhoog. Pas vanaf 2014 – het jaar waarin Kamp aangeeft de gaswinning te willen afbouwen – is een flinke daling van de winning te zien in de CBS-cijfers. Werd vijf jaar terug nog ruim 82 miljard kuub aan gas gewonnen, vorig jaar was dat 36,5 miljard kuub. Minder dan de helft.
In maart vorig jaar liet minister Eric Wiebes zelfs weten de gaskraan helemaal dicht te willen draaien. In 2030 wordt er geen gas meer gewonnen in Groningen, is het credo. Of de belofte stand houdt of niet, heel veel langer genieten van het Groningse gas is niet mogelijk. Tachtig procent van het reservoir is uitgeput, schrijft CBS.
Lees ook:
De klap na de klap, dát doet Groningers pas pijn
Twee weken lang liep Trouw rond in Noordoost-Groningen en sprak met bewoners, ondernemers, makelaars, hypotheekadviseurs, onderzoekers en schade-experts. Vijf dagen later vond de beving in Westerwijtwerd plaats. Een verslag.
