Nederland valt uit de toon bij terughoudendheid buurlanden

Een heel ander besluit dan de VS nemen. Daar gaat voor het eerst geen president, vice-president of presidentsvrouw naar de Spelen. Frankrijk stuurt geen hoge politieke delegatie. De Duitse kanselier Merkel en president Gauck zijn er ook niet te vinden. De Britse premier Cameron blijft thuis, net als de Belgische premier Di Rupo.

Dat politici wegblijven om een statement te maken, zegt geen enkel land hardop. Het zal ook niet voor alle afwezigen de enige reden zijn, maar waar dat wel het geval is, werkt de diplomatie subtieler. Wegblijven zegt in het internationale verkeer vaak genoeg. Alleen eurocommissaris van justitie, Viviane Reding, riep eerder al openlijk op tot een boycot vanwege de slechte behandeling van minderheden in Rusland.

Nu is het voor een koning die erelid is van het IOC wellicht minder makkelijk om af te zeggen dan voor een staatshoofd dat niets met sport heeft. Het zal in ieder geval eerder als een statement worden gezien. Toch had het kabinet hiertoe kunnen besluiten zonder Poetin al te opzichtig voor het hoofd te stoten. De koning en koningin zijn immers nog maar net op bezoek geweest in het kader van het Rusland-Nederland-jaar.

Rutte presenteerde het kabinetsbesluit gisteren luchtig en apolitiek. "Ik kom daar om onze sporters aan te moedigen. Als wij alleen zaken doen met landen die dezelfde standaard hebben als wij, wordt onze wereld erg klein."

Dat Nederland een signaal afgeeft met het sturen van de koning en de premier ontkent Rutte ten stelligste. Hij beloofde alle kansen te benutten om mensenrechtenschendingen ter sprake te brengen.

Er zijn de nodige incidenten geweest in de aanloop naar de Winterspelen die volgende maand plaatsvinden. Sotsji is inmiddels in een onneembare vesting omgetoverd en de anti-homowetten van Poetin hebben veel aandacht gekregen. Nederland heeft ook het afgelopen jaar behoorlijk wat incidenten gekend tijdens het vriendschapsjaar met Rusland. Er was een diplomatenconflict en Nederlandse Greenpeaceactivisten zijn vastgehouden.

Volgens de premier heeft de politieke omgang niets te maken met het kabinetsbesluit. Hij gaat met dezelfde delegatie als in voorgaande jaren, heeft geen moment getwijfeld of hij moest gaan en wijst erop dat de buurlanden eerder ook niet hun politieke top stuurden.

Toch zijn er verschillen met voorgaande Spelen. Zo is Willem-Alexander er niet langer als IOC-lid en kroonprins, maar als koning en erelid. Een ander verschil is dat andere bevriende landen hebben aangekondigd niet hun staatshoofden en premiers te sturen. Bij zeker een deel van hen wordt dat gezien als een protestsignaal.

"Als onze belangrijkste bondgenoten besluiten om niet op hoog politiek niveau te gaan, dan doe je dat signaal tekort door wel de koning en de premier te sturen", zegt D66-Kamerlid en oud-diplomaat Sjoerd Sjoerdsma. Zijn SP-collega Harry van Bommel vindt het ook onnodig provocerend. "Meestal gaan staatshoofden in dit soort gevallen zonder opgaaf van redenen niet." Het expliciet aangeven waarom een politieke delegatie wegblijft, hoeft van hem ook niet. "We hoeven niet zo ver te gaan als Frankrijk, dat niemand stuurt. Maar ik zie het beeld al voor me: Onze koning op de foto met Poetin in een verder leeg vak."

Ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International voorziet dat de komst van de koning zal worden uitgelegd als een impliciete goedkeuring van het Russische beleid dat voor homo's, lesbiënnes en transseksuelen ronduit repressief is. Juist omdat andere staatshoofden wegblijven. Het COC, de belangenvereniging voor homoseksuelen, hoopt dat de Tweede Kamer er alsnog een stokje voor steekt.

Dat is ijdele hoop. SP en D66 gaan er geen debat over aan, omdat ze er toch niets tegen kunnen doen. Coalitiepartijen VVD en PvdA zien weinig kwaads in de afvaardiging, net als het CDA. Als het kabinet de schending van mensenrechten maar ter sprake brengt. De PVV is ronduit enthousiast en "gaat voor goud".

undefined