Nachtmerrie op het Plein van de Hemelse Vrede
Niemand weet wie hij is. De Chinese underground- cartoonist 'Krankzinnige Krab' opereert in het diepste geheim, want de censuur is nooit ver weg. Soms worden cartoons binnen tien minuten verwijderd, maar ze kunnen in die tijd al gekopieerd en op internet verspreid zijn. Zijn werk is regelmatig in Trouw te zien.
Daar hangt de corrupte politicus Bo Xilai - in zijn blootje. De organen die genoten van 'onwettige seksuele affaires met verschillende vrouwen' blijven kuis in de schaduw verborgen. Politiek tekenaar Krankzinnige Krab geeft hem een weldoorvoed buikje: volgens grappen op het Chinese internet wilde de partijleiding de affaire Bo snel afhandelen, omdat de kosten van het onderzoek naar de flamboyante politicus zo hoog opliepen. Bo heeft een dure smaak: zijn maaltijden in gevangenschap kostten meer dan honderd euro per dag - wijn niet meegerekend.
Voor Krankzinnige Krab was de val van Bo, die twee weken geleden formeel uit de Communistische Partij werd gezet wegens een reeks wandaden, een overwinning van het vrije woord. "Voor de eerste keer maakten we live via de sociale media mee dat zo'n hoge bestuurder ten val kwam." Ondanks de ijver van de internetcensuur werd de affaire vanaf maart, toen Bo zijn eerste officiële functie kwijtraakte, een hit op internet, en dat bleef zo. Krankzinnige Krab: "Het imago van de Communistische Partij heeft onvoorstelbare schade opgelopen."
En daarom moet Bo hangen. Hij klampt zich vast aan de lijst om het portret van Voorzitter Mao, maar daarmee maakt hij het erger: er vallen dollars uit de lijst. Met die dollars wijst Krab op de diepere betekenis van Bo's naaktheid. Het begrip 'naakte bestuurder' staat voor ambtenaren en partijleden die gemeenschapsgeld waarmee ze zichzelf verrijken, naar het buitenland sluizen. In China leiden ze een sober, 'naakt' leventje met lage salarissen, maar een netwerk van familie - in het buitenland studerende kinderen komen goed van pas - beheren de illegaal verkregen vermogens op buitenlandse bankrekeningen.
Vorig jaar telde de Chinese Centrale Bank 18.000 'naakte bestuurders' die met zijn allen voor 130 miljard Amerikaanse dollar hadden weggezet in het buitenland, met de Verenigde Staten als topbestemming voor het geld. Deze ontdekte naakte bestuurders zijn het topje van de ijsberg. Vandaar dat de huidige partijleider Hu Jintao en zijn beoogd opvolger Xi Jinping, beiden rechtsboven in beeld, ook naakt zijn op de cartoon. Maar dat realiseren ze zich niet. Triomfantelijk vieren ze de overwinning op hun politieke vijand Bo. Mooi geregeld, net op tijd voor het Achttiende Partijcongres is de affaire uit de wereld. Nu nog twintig jaar opgespaarde vuile was van een voormalig kameraad uithangen en dan lekker met pensioen: Hu Jintao verheugt zich er zichtbaar op.
Xi Jinping kijkt minder vrolijk, aldus Krankzinnige Krab. "Xi krijgt straks in november de leiding over een Communistische Partij vol naakte bestuurders. De geheime smerigheid van de 'Grootse, Glorieuze, Correcte Rode Macht' is zichtbaar geworden," zegt Krankzinnige Krab. Vandaar de titel: Nachtmerrie op het Plein van de Hemelse Vrede.
"De propaganda van de partij over eenheid en harmonie heeft gefaald: van Mao Zedong tot de nieuwe leider van de naakte ambtenaren, Xi Jinping, ons land gaat een belachelijke toekomst tegemoet."
En bij die ontluistering is niets heilig, zelfs een afgod als Mao Zedong niet. Kijk maar hoe de val van Bo de navel en schaamhaartjes van de grote revolutionaire leider onthult. "Bo is een waardige opvolger van Mao, de aartsvader van alle naakte bestuurders," vindt Krankzinnige Krab.
Hij liet zich inspireren door grapjes op internet die Bo en Mao met elkaar vergelijken. In zijn tekening krijgt Mao het benauwd van die bungelende Bo, die hem naar beneden dreigt te halen.
Bo Xilai spiegelde zich tijdens zijn opkomst schaamteloos aan Mao. Eerst door keer op keer op zijn rode DNA te wijzen - Bo's vader was een belangrijke revolutionair - en daarna door politieke massacampagnes, die de geschiedenis zijn ingegaan als 'Rood Zingen'. Bo liet op het hoogtepunt van zijn ambitie zelfs Rode liedjes voor zichzelf componeren.
Deze persoonsverheerlijking roept in China onaangename associaties op met de woelige jaren van de Culturele Revolutie, toen eind jaren zestig de ene helft van het land de andere te lijf ging in massale factiegevechten, die draaiden om de vraag wie Mao het beste navolgde. Mao is nooit rechtstreeks verantwoordelijk gehouden voor die desastreuze periode - het hardste oordeel over Mao was: '70 procent juist en 30 procent onjuist'.
Uiteindelijk bezweek de Communistische Partij bijna onder de strijd. Daarom is de partij beducht dat er een politicus opstaat die zich van dezelfde politieke tactieken bedient. Spelen met persoonsverheerlijking, de geesten uit de Culturele Revolutie oproepen, tomeloze ambitie en zelfpromotie voor partijdiscipline laten gaan: die daden worden Bo veel zwaarder aangerekend dan zijn misdaden.
Eigenlijk is de enige die kalm is in deze politieke nachtmerrie de boosdoener zelf: Bo kijkt wat zuur, maar zijn gezicht verraadt geen paniek. Naakte overheidsfunctionarissen treffen hun maatregelen voor de dag van hun val. Hun gestolen geld staat onaantastbaar op verborgen bankrekeningen, en in de kluis hebben ze meerdere buitenlandse paspoorten zodat ze de Volksrepubliek kunnen ontvluchten zodra de grond te heet onder hun voeten wordt.