Na Starbucks ligt nu ook Microsoft onder vuur
De Europese Commissie verklaarde afspraken tussen Starbucks en de fiscus twee weken geleden illegaal. Nu wil ze weten wat Nederland met Pfizer, GlaxoSmithKline, Kraft Foods en Microsoft heeft geregeld.
De Europese Commissie heeft belastingafspraken opgevraagd tussen Nederland en een reeks multinationals, waaronder Microsoft, Pfizer, GlaxoSmithKline en Kraft Foods. Dat bevestigen meerdere bronnen tegenover Trouw. Uit die afspraken kan de commissie afleiden of de bedrijven te weinig belasting hebben betaald.
Dat Nederland op illegale wijze wordt gebruikt om belasting te ontwijken, bleek twee weken geleden. Toen oordeelde de commissie dat de Amerikaanse koffieketen Starbucks tussen de 20 en 30 miljoen euro te weinig aan belasting heeft betaald. Dat werd mogelijk gemaakt door te soepele eisen die de Nederlandse fiscus aan het bedrijf stelde. De commissie beschouwt dat als illegale staatssteun aan het bedrijf, en draagt Nederland op het te weinig betaalde bedrag terug te vorderen.
Ruimhartige afspraken
Eigenlijk heeft de Europese Commissie geen zeggenschap over het belastingbeleid van EU-lidstaten. Door te ruimhartige afspraken met bedrijven te betitelen als staatssteun heeft de commissie een manier gevonden belastingontwijking tegen te gaan. Het is echter de vraag of het argument van de commissie stand houdt als Nederland besluit in beroep te gaan tegen het Starbucks-oordeel. Het kabinet beraadt zich daar nog op.
De multinationals waarover de commissie nu informatie heeft opgevraagd, hebben allemaal via zogeheten rulings zekerheid gekregen van de Belastingdienst over de manier waarop zij in Nederland belasting moeten afdragen. Die geheime afspraken zijn op zich legaal, maar krijgen steeds meer kritiek. Ze zouden multinationals in staat stellen hun winsten wereldwijd zo te verschuiven dat zij in de praktijk nauwelijks nog belasting betalen.
Aantrekkelijke regelingen
Nederland is bij bedrijven erg in trek voor zulke constructies. De Belastingdienst heeft aantrekkelijke regelingen voor de fiscale behandeling van dividend, rente en zogeheten royalties (betalingen voor intellectueel eigendom, zoals merknamen of specifieke patenten). Starbucks betaalde veel aan een brievenbusmaatschappij in Engeland, omdat die officieel eigenaar was van het recept voor het branden van koffiebonen.
Naast Microsoft, Pfizer, GlaxoSmithKline en Kraft Foods zou de commissie zeker nog tien andere afspraken tussen de Belastingdienst en multinationals onderzoeken. De commissie wil dat niet bevestigen, maar zegt dat in totaal zo'n 300 belastingafspraken met bedrijven uit 23 verschillende EU-lidstaten zijn opgevraagd. "Het opvragen van de rulings betekent echter niet automatisch dat het tot een officieel onderzoek in het kader van staatssteun komt", zegt een woordvoerder.
De Belastingdienst wil evenmin ingaan op de vraag of de commissie afspraken met bedrijven onderzoekt. De fiscus beroept zich op de Nederlandse Belastingwet. Die verbiedt het openbaren van informatie over individuele belastingplichtigen.
LuxLeaks
De aanpak van belastingontwijking is het afgelopen jaar een speerpunt geworden van de Europese Commissie. Dit mede naar aanleiding van een serie publicaties door journalistencollectief ICIJ, over belastingontwijking via Luxemburg. Deze zogeheten LuxLeaks, waar Trouw in Nederland vorig jaar november over publiceerde, legden bloot hoe de Belastingdienst in het Groothertogdom bedrijven de ruimte bood hun belastingen te minimaliseren.
Een maand geleden presenteerde de Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (Oeso) plannen om het schuiven met winsten en het uithollen van de belastinggrondslag tegen te gaan. In Europees verband werd besloten dat landen onderling hun afspraken met multinationals gaan delen.
Pfizer
Een van de grootste farmaceutische bedrijven ter wereld. Raakte in opspraak door een mislukte overname van concurrent Astra-Zeneca, waarmee het bedrijf zijn belastingen in de VS wilde minimaliseren.
GSK
Dit Britse farmaceutische bedrijf kreeg in 2012 al beschuldigingen van belastingontwijking via Luxemburg. Glaxo stelde toen het aan zijn aandeelhouders verplicht te zijn zo weinig mogelijk belasting te betalen.
Microsoft
Wereldwijd technologiebedrijf, vooral bekend van besturingsprogramma Windows. Ligt in de Verenigde Staten onder vuur vanwege tientallen miljarden die het - belastingvrij - heeft gestald in onder andere Bermuda.
Kraft Foods
Wereldwijd voedselbedrijf. Splitste in 2012 in een snackbedrijf (onder andere Oreo koekjes) en een leverancier voor met name de Amerikaanse supermarkten. Het laatste onderdeel fuseerde dit jaar met Heinz.
