Na de zaak-Khashoggi is ‘MBS’ niet langer de toffe jonge prins

De wereld wacht al ruim twee weken op een verklaring van Saudi-Arabië voor de verdwijning van de kritische journalist Jamal Khashoggi. Die is niet meer gezien sinds hij op 2 oktober het Saudische consulaat in Istanbul binnenliep. Maar ook deze week bleef het stil vanuit Riyadh.

Achter gesloten deuren zal er ongetwijfeld wel met stemverheffing gediscussieerd worden. Want Saudi-Arabië zit met de zaak in de maag. Niemand gelooft meer dat Khashoggi nog leeft. Elke verklaring die nu nog komt, zal met wantrouwen begroet worden: het duurt al te lang, en er is inmiddels fotografisch bewijs dat mensen uit de persoonlijke entourage van kroonprins Mohammed bin Salman betrokken waren bij de verdwijning van Khashoggi.

Hervormer

De 33-jarige Mohammed bin Salman, de lievelingszoon van koning Salman, is sinds een jaar of twee de feitelijke machthebber in Saudi-Arabië. Het gezicht dat hij graag aan de wereld toont, is dat van de jonge hervormer, die van het puriteinse koninkrijk een dynamische natie maakt, waar het goed investeren is. Vrouwen mogen er sinds kort autorijden. Zoals dat hoort bij een charismatische, jonge leider, staat hij bekend onder zijn initialen: ‘MBS’.

Dat imago wist hij tot nu toe succesvol uit te baten. Het is nog maar een goed half jaar geleden dat hij op bezoek in Washington en Londen een warm onthaal kreeg van politici en media. Maar wie er oog voor had, kon altijd al zien dat MBS ook een donkerder kant had. Hij begon een bloederige oorlog in Jemen, en trad hard op tegen dissidenten.

Met de (waarschijnlijke) moord op Khashoggi, en de gruwelijke details die maar blijven uitlekken, lijkt MBS zijn hand nu toch een beetje te hebben overspeeld. Zelfs president Trump, die zijn bondgenoten in Riyadh nog niet af wil vallen, wordt onder druk van de publieke opinie steeds kritischer. Als de Saudi’s Khashoggi hebben vermoord, zal dat ‘drastische gevolgen’ hebben, waarschuwde hij.

Paleisintriges

Of die drastische gevolgen zich ook uitstrekken tot de machtspositie van MBS in eigen land, is moeilijk te voorspellen. Maar bij gebrek aan officiële informatie regent het nu wel geruchten over paleisintriges in Riyadh. Wat zeker is, is dat de 82-jarige koning Salman, die eigenlijk al achter de geraniums zat, zich weer actief met de politiek bemoeit. Saudi-Arabië stuurde prins Khaled al-Faisal naar Istanbul om de zaak-Khashoggi te onderzoeken, en dat is een ‘mannetje van de koning’, niet van de kroonprins.

Of koning Salman ook echt bereid is om zijn lievelingszoon te offeren, dat is de vraag. MBS verstevigde het afgelopen jaar bovendien intern zijn macht, door veel andere figuren uit de Saudische elite gevangen te zetten.

Maar ook als de zaak-Khashoggi overwaait, zal het moeilijk zijn om bij potentiële investeerders en politieke bondgenoten het imago terug te winnen van de toffe jonge prins. MBS staat nu definitief bekend als een wispelturige, machtsbeluste autocraat.

Lees ook:

Khashoggi schond de omerta van de woestijn, dat werd hem fataal

Wat is de ware gesel van de moslimwereld, vraagt arabist Eildert Mulder zich af. “Is dat echt de islam of is het een politieke cultuur van maffiaclans?”