Mulisch over de brief van Balkenende

Fijn, even een week geen politiek op de cover, moeten ze bij de weekbladen gedacht hebben. Want de boekenweek domineert, haast vanzelfsprekend, de opinietijdschriften.

En dus is Joost Zwagerman, schrijver van het boekenweekgeschenk ’Duel’, prominent aanwezig in de bladen. De Groene Amsterdammer heeft een uitgebreide recensie van zijn ’ingenieuze’ novelle, HP De Tijd interviewt de auteur, maar veel interessanter is het dubbelinterview dat Vrij Nederland heeft met Zwagerman én Harry Mulisch. En daarin gaat het over: politiek.

Voor het eerst spreekt Mulisch over de open brief die hij kreeg van Jan Peter Balkenende. In die brief riep de premier Mulisch en andere intellectuelen op zich meer in het publieke debat te mengen. Balkenende vroeg de schrijver wel eerst ’heel beleefd’ of deze het goed zou vinden als hij hem een brief zou schrijven. Mulisch: „Op een gegeven moment ging de telefoon: ’Met Balkenende. Vindt u het goed als ik u een brief schrijf?’ Ja natuurlijk. En die kwam toen.” Mulisch heeft de brief nooit beantwoord ’want daar ben ik te beroerd voor’. Maar hij ging wel naar de presentatie van Balkenendes boek in Den Haag. „Kijk, als ik Nixon had ontmoet, had ik hem waarschijnlijk ook aimabel gevonden. Dat is een beetje het probleem bij politiek. Het zijn aardige mannen allemaal.” Zwagerman vond Balkenendes open brief helemaal niks: „Die brief was natuurlijk van iemand die chronisch niet leest.”

HP De Tijd legt uit wie er wel ’chronisch lezen’: vrouwen. Al jaren blijkt uit verschillende onderzoeken dat 85 procent van de lezers van literatuur vrouw is. Ook de boekenbranche wordt steeds meer gedomineerd door vrouwen, constateert HP. Uitgeverijen worden door vrouwen ’bemand’, en vrouwelijke auteurs en vrouwelijke genres (’chicklit’) zijn in opkomst.

Maar waarom lezen mannen eigenlijk zo weinig, houden ze er gewoon niet van? Renate Dorrestein stelt dat het lezen van fictie vereist dat je in andermans schoenen kunt gaan staan. „En daarin worden vrouwen van jongs af aan meer dan mannen getraind.”

„Al in de negentiende eeuw was lezen voor vrouwen uit de betere standen een vorm van escapisme: een momentje voor jezelf”, zegt docente literatuurwetenschappen Stine Jensen, die in haar collegezalen dan ook voornamelijk vrouwelijke studenten aantreft.

HP De Tijd presenteert deze week verder de jaarlijkse Literaire Pikorde. Uitgevers, redacteuren en recensenten, wie zijn de belangrijkste mensen in boekenland? Nieuw binnen op nummer 1: Koen Clement, directeur van de Weekbladpersgroep (WPG). Een simpele rekensom leert dat zijn WPG inmiddels 37 boeken uit de CPNB-top 100 van 2009 uitgeeft. HP De Tijd: Wollt Ihr den totalen Bücherschrank?

„Is dat nou een e-reader?”

Harry Mulisch kijkt naar de telefoon van Joost Zwagerman, in Vrij Nederland.

„Maar wat is dan weer Twitter?”

Mulisch ondervraagt Zwagerman, in Vrij Nederland

„Doet mijn zoon dat ook?”

Mulisch stelt een vraag over Twitter aan zijn vrouw, in Vrij Nederland.

„En wat is wi-ki-pedia?”

Harry Mulisch wil het allemaal weten, in Vrij Nederland

„Ons aller lot!

Zwagermans antwoord op de vraag: wat is wikipedia?, in Vrij Nederland.

Mulisch: „Als er een boek uitkwam, vroegen ze dezelfde dag: Ben ja al aan iets nieuws bezig?”

Zwagerman: „De uitgever bedoel je?”

Mulisch: „Nee nee.”

Zwagerman: „De journalisten?”

Mulisch: „Het volk.”

Harry Mulisch en Joost Zwagerman in gesprek over de regelmaat waarmee zij vroeger en nu boeken publiceren, in Vrij Nederland.