Moslims vaker gediscrimineerd dan instanties signaleren
Discriminatie van moslims komt veel vaker voor dan bekend is bij antidiscriminatiebureau's en de politie. Die zien slechts het topje van de ijsberg, blijkt uit een onderzoek van de Rotterdamse islamitische koepelorganisatie Spior dat vandaag verschijnt.
De koepel deed over 2015 en het eerste kwartaal van 2016 grootschalig onderzoek naar moslimdiscriminatie in de regio Rotterdam-Rijnmond, geholpen door politie, Openbaar Ministerie en Rotterdams discriminatiemeldpunt Radar, en medegefinancierd door het ministerie van sociale zaken. Het vermoeden van 'onderrapportage' bestond al langer, zegt integratiedeskundige Han Entzinger, die de studie begeleidde. "Voor het eerst is dat nu ook aangetoond."
Spior registreerde 174 meldingen van moslimdiscriminatie. Dit terwijl Radar in 2015 maar 44 incidenten optekende en de Rotterdamse politie 41.
Moslima's hebben het het zwaarst te verduren, zo blijkt. Bijna driekwart van de klachten bij de koepel kwam van vrouwen. Door hun hoofddoek of nikab zijn zij het meest zichtbaar als moslim. Zij krijgen soms geen baan of worden ontslagen vanwege hun hoofddoek. Op straat worden ze uitgescholden, soms zelfs belaagd.
Bekenden
Ook opmerkelijk: bij een kwart van de klachten ging het om pesterijen of beledigingen van bekenden, zoals buren, collega's, leraren of familie (bij bekeerlingen). Bij hen is de discriminatie meestal structureel van aard, zagen de onderzoekers. Ze maken zich verder zorgen om kinderen die met uitsluiting te maken krijgen. Bij tien procent van de gemelde incidenten waren er kinderen bij, als doelwit of als getuige.
Dat vrouwen en kinderen zo vaak slachtoffer zijn, betekent volgens Spior-directeur Marianne Vorthoren dat er 'een lage grens is om dit gedrag te vertonen'. Op hulp van omstanders hoeven zij niet te rekenen. In bijna alle gevallen waarbij er mensen omheen stonden 'greep vrijwel niemand in', schrijven de onderzoekers.
Bij (doods)bedreigingen valt op dat ze meestal direct herleidbaar zijn tot de daders. Die doen geen moeite anoniem te zijn. 'Men heeft kennelijk het idee alles te kunnen zeggen zonder consequenties', concluderen de onderzoekers. En eigenlijk is dat ook zo: bijna geen enkele moslim die ze spraken meldt bedreigingen bij de politie.
Waarom dat zo is? Veel moslims wantrouwen de instanties, zegt Vorthoren. Ze denken dat discriminatie 'er nu eenmaal bij hoort' of zijn bang voor repercussies, zegt ze.
Afwachtend
Antidiscriminatiebureau's en politie wachten af tot mensen zelf op hen afstappen. Maar dat doen ze dus lang niet altijd: melders bij Spior waren niet naar de instanties gegaan. Die instanties krijgen vooral klachten van organisaties, niet van individuen, ontdekte het islamitische platform. Het gaat dan vaak om vernielingen van gebouwen of objecten, waarbij de verzekering een aangifte nodig heeft.
Spior pakte het anders aan. De koepel ging zelf naar de mensen toe, organiseerde voorlichtingsavonden, hield een enquête en riep de achterban op om discriminatie te melden.
Dat mocht niet anoniem. Ook moest het om discriminatie met een expliciete verwijzing naar de islam gaan; beledigingen, bedreigingen of geweld vanwege iemands Turkse of Marokkaanse afkomst telden niet. Vage incidenten werden ook niet meegerekend.
Ook al zien de officiële instanties slechts een gedeelte, ze merken wel dat moslimdiscriminatie toeneemt, vooral in Rotterdam en Den Haag. In de Hofstad steeg het aantal meldingen bij de antidiscriminatiebureau's in 2015 met 85 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Die toename is des te opvallender omdat tegelijkertijd het totale aantal meldingen van discriminatie daalde.
Het is een trend in het hele land: minder discriminatie in het algemeen, méér discriminatie van moslims. Dat hangt volgens experts samen met de toestroom van vluchtelingen, waaronder veel moslims, en terroristische aanslagen zoals in Frankrijk en België.
