Moslimbroeders zijn welkom bij IS

Weer is een termijn verstreken: volgens de grondwet had Egypte deze maand een nieuw parlement moeten krijgen. Maar verkiezingen zijn uitgebleven. Al meer dan twee jaar regeert president Sisi per decreet.

De verkiezingsdata stonden al vast toen de kieswet plots ongrondwettig werd verklaard. De reden is tot op heden onbekend.

De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) maakt zich grote zorgen over Egypte. Het regeren per decreet betekent dat de president onder andere de militaire gerechtshoven ongekende macht heeft geschonken. "Minstens 140 burgers stonden sinds de afzetting van voormalig president Morsi al terecht voor het militaire hof", zegt Sarah Leah Whitson, directeur van HRW in de regio. "Onder hen zijn kinderen en journalisten." De militaire gerechtshoven zijn volgens haar 'de nagel aan de doodskist' van de Egyptische justitie. "We riskeren een extreme militarisering van de rechtspraak," aldus Whitson.

De vonnissen troffen vooral de Moslimbroederschap, waarvan ook de in 2012 weggestuurde president Morsi deel uitmaakt. Nadat de nieuwe regering van generaal Sisi was aangetreden, werd de Moslimbroederschap als terroristische organisatie aangemerkt. Al haar politieke en sociale activiteiten zijn verboden. Veel moslimbroeders zijn het land uitgevlucht, duizenden belandden achter de tralies.

Abdellah al-Haddad, woordvoerder van de moslimbroeders, noemt de nieuwe regering 'een junta'. "Door de parlementsverkiezingen uit te stellen, versterkt Sisi zijn greep op het land. Net als Mubarak is hij een militaire dictator."

De Moslimbroederschap speelt geen rol van betekenis meer in het politieke landschap van Egypte. Aanhangers organiseren weliswaar nog bijna dagelijks betogingen, maar daarbij gaat het vaak om niet meer dan tientallen demonstranten. "We zijn vastberaden dat we op deze manier een eind zullen maken aan het gewelddadige regime, dat honderden onschuldige burgers heeft gedood", aldus al-Haddad.

En de betogingen worden steeds kleiner. Met de anti-demonstratiewet die is ingevoerd, worden demonstranten veelal onmiddellijk achter de tralies gezet. Het effect van de kleinschalige acties blijft minimaal waardoor de aanhangers van de Moslimbroederschap steeds meer op zoek gaan naar extremere manieren om zich te manifesteren.

Hoewel de Moslimbroederschap officieel het vreedzame pad bewandelt, valt het op dat het aantal terroristische aanslagen sinds Morsi's aftreden exponentieel is gestegen. Bijna wekelijks is het veiligheidsapparaat doelwit van aanslagen.

Vooral de jonge aanhang radicaliseert. De 27-jarige Mohamed Hamdi woont in een wijk die gedomineerd wordt door moslimbroeders en moslimbroedersympathisanten. Aan de ingang van de wijk, bij het Rabaaplein waar in augustus 2013 honderden moslimbroeders om het leven kwamen, staan nu rijen gepantserde voertuigen en gewapende agenten.

Hamdi zag hoe vrienden werden gedood of in de gevangenis terechtkwamen. "In elk huishouden hebben ze een broer of een vader neergeschoten of gearresteerd. Ze hebben de haat in onze harten geplant." Volgens Hamdi worden de jongens uit zijn wijk uit machteloosheid tot het uiterste gedreven. "Een vriend vertelde me dat hij een wapen had gekocht om een politieagent neer te schieten. Maakt niet uit welke agent. Hij wil zich wreken voor de dood van zijn broertje."

Intussen hebben heel wat jongens zich ook openlijk verbonden aan de terreurorganisatie Islamitische Staat, die vooral in de Sinaï-woestijn actief is. Hoewel de Moslimbroederschap zich officieel van de extremistische organisatie distantieert, zijn het vaak juist jonge moslimbroeders die de stap naar IS zetten.

Hamdi zegt dat hij zelf niet overweegt zich bij IS aan te sluiten: "Ik zou zelf nooit iemand kunnen doden. Maar ik begrijp het wel."

Het repressieve beleid van Sisi's regering ten opzichte van de moslimbroeders werkt onmiskenbaar radicalisering in de hand. Steeds meer jongeren willen aan de zijde van IS hun vreedzame strijd inruilen voor geweld.

Woordvoerder Al-Haddad van de Moslimbroederschap ontkent niet dat steeds meer jonge moslimbroeders kiezen voor gewelddadig verzet, maar zelf houdt hij vast aan het geweldloze discours. Hij pleit ervoor dat iedereen zich andermaal herenigt en de pleinen van Egypte bezet. "We zijn in een nieuwe fase beland", gelooft hij. "De ene na de andere doodstraf wordt uitgevoerd met goedkeuring van Sisi. Dat gewelddadige gedrag bewijst dat hij halsstarrig probeert het hoofd boven water te houden. Het bevestigt dat ons vreedzaam verzet sterker is dan hij."

Maar hoewel het hardhandige overheidsoptreden door mensenorganisaties als HRW sterk wordt afgekeurd, is er in de straten van Egypte zelf veel steun voor. Meer dan 90 procent van de Egyptenaren gelooft in een militair regime.

Net als dat regime maken ook zij geen onderscheid tussen islamisten die op vreedzame manier hun doel willen bereiken, en de gewapende islamisten. Elke islamist wordt in Egypte dezer dagen als een terrorist gezien.

undefined