Moet je eerlijk zijn over vlees tegen een nieuwsgierige kleuter?

Vis zwom ooit in de zee en de hamburger was ooit een koe. Maar hoe eerlijk ben je daarover tegen een kind, als dat dier dood op zijn of haar bord ligt? “De werkelijkheid is behoorlijk luguber en lelijk, maar dient zich bijna dagelijks aan op tafel”, schrijft een moeder. Ze wil haar dochter meegeven ‘dat vlees en vis er niet zomaar is’. “Maar hoe moet het dan met de tere kinderziel?”, vraagt ze zich af.

Haar dochter vroeg bij het avondeten hoe vissen gevangen worden. “Met netten, die halen ze uit het water, de vissen blijven erin zitten en het water gaat eruit. En dan gaan ze dood”, zo legde moeder uit. De ogen van haar vierjarige werden ‘groot en waterig’. “Ik zag dat deze feitelijke informatie voor het eerst een verbinding maakte tussen het dier in de kom en haar bord.” Was moeder te voortvarend?

Uitleggen

Nee, vindt Niels Dorland van de Dierenbescherming. “Wij lopen er steeds tegenaan dat de herkomst van vlees in onze maatschappij iets abstracts is geworden. Het is niet gek dat je kinderen leert waar voeding vandaan komt. Maar ik ben geen pedagoog”, waarschuwt hij.

Maar kinder- en jeugdpsychologe Tamar de Vos-van der Hoeven van Opvoedadvies.nl denkt er hetzelfde over. “Ik ben er zelf erg voor om dingen uit te leggen als een kind daarom vraagt. Als ze de vraag stellen, betekent dat dat ze er zelf over nadenken. Maar ik raad wel aan: houd het antwoord simpel. ‘Ja, de vis die wij eten, heeft geleefd.’”

Als ze vier zijn, gaan ze daarover nadenken en dan komen ze na een tijdje vanzelf vervolgvragen, zegt De Vos. “‘Hebben wij die vis dan dood gemaakt?’, ‘Hoe zit dat dan met een hamburger?’ Het kan best dat een kind schrikt of verdrietig is, maar het is ook gewoon de waarheid. Ouders moeten zich niet in bochten wringen om de waarheid niet te vertellen. Kinderen moeten erop kunnen vertrouwen dat ouders eerlijk zijn.”

Kinderziel

En die tere kinderziel dan? De Vos denkt niet dat die hierdoor schade oploopt. Geef de informatie in kleine beetjes, is haar advies. En je hoeft geen beelden uit de slachterij te laten zien of te vertellen hoe het slachtproces precies verloopt. Dat gaat te ver.

Dat deed deze moeder ook niet. Maar toen haar vierjarige besloot dat ze geen vissen meer zou eten, vroeg ze wel hoe haar dochter dan dacht over het eten van vlees. Dat zijn toch ook koeien, varkens en kippen geweest? Dochter besloot prompt al het vlees af te zweren.

De Vos vindt het moeilijk om te beoordelen of moeder te ver ging. Over het algemeen is het beter om het ‘andersom te laten gebeuren’. “Laat het kind zelf nadenken.” Wil een kleuter vegetariër worden, dan kun je dat als ouder het beste respecteren, zegt De Vos. Vaak verdwijnt zo’n voornemen ook wel weer als er knakworsten in de buurt zijn, tekent ze aan.

Dat gebeurde ook in dit geval, schrijft moeder. Dochter nam zich een tijdje voor de volgende dag te stoppen met vlees eten. Het kwam er niet van. Inmiddels praat ze er niet meer over.

Elke week behandelt Trouw een opvoedvraag van lezers. Zelf een kwestie indienen? Mail naar opvoedvraag@trouw.nl.

Lees ook:

Een 16-jarige die alleen friet en bitterballen eet? Dat is de schuld van de ouders

Een puber die niets lust behalve friet en brood. Kunnen zijn ouders daar nog iets aan veranderen?

Hoe zet je als ouder een rem op al die pepernoten en chocoladeletters?

Sint-Maarten, Sinterklaas en binnenkort nog Kerst. Hoe voor­komen ouders dat hun kinderen overvoerd raken met zoetigheid?