Ministerie grijpt in bij falend UWV

De bewegingsvrijheid van UWV-bestuurder Fred Paling wordt enorm beperkt door de brief die minister Wouter Koolmees van sociale zaken donderdag naar de Tweede Kamer stuurde. De uitkeringsorganisatie moet per direct veel meer verantwoording gaan afleggen aan het ministerie over het reilen en zeilen binnen het UWV. Op alle niveaus worden de contacten geïntensiveerd.

Is het UWV onder curatele gesteld? Volgens bronnen binnen het concern lijkt het daar wel op. De woordvoerder van de minister vindt dat ‘heel straf geformuleerd’. Wel zegt hij dat ‘er echte maatregelen worden genomen en dat daar dus aanleiding voor was’. De afgelopen tijd werd de minister steeds onaangenaam verrast door berichten in de media over allerlei zaken die bij het UWV zijn misgegaan.

De Volkskrant meldde dat de Ondernemingsraad het niet eens is met het ICT-beleid en zelfs naar de Ondernemingskamer stapt om het tegen te houden. Daarvoor bracht ‘Nieuwsuur’ een item over onterechte WW-uitkeringen aan Poolse werknemers, en schreef Trouw over de vele fouten door artsen en arbeidsdeskundigen bij medische keuringen. ‘RTL Nieuws’ bracht naar buiten dat in Groningen niet de artsen maar medisch verpleegkundigen beslissen of iemand een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt of niet.

Lekken

Telkens lekt personeel naar journalisten over wat er allemaal misgaat in de organisatie. En minister Koolmees heeft daar genoeg van. Hij wil daarom ook dat de interne cultuur verandert. Hij schrijft in zijn brief dat medewerkers zich veilig moeten voelen ‘om fouten onder de aandacht te brengen’. Daar kan dan van geleerd worden maar het is ook de bedoeling dat ‘indien nodig fouten richting klanten hersteld kunnen worden’.

Om dit te bereiken komt de minister met een trits maatregelen. Het UWV moet zelf frequenter evalueren of veranderingen, in bijvoorbeeld digitalisering of migratiestromen, leiden tot nieuwe risico’s. Indien ja, dan moeten deze in overleg met het ministerie worden aangepakt.

Er komt ook een onderzoek door een onafhankelijke partij die moet kijken hoe het nu gaat met de uitwisseling van informatie. Koolmees wil meer weten.

Het interne orgaan voor kwaliteitsbewaking dat het UWV al heeft, wordt belangrijker. Er wordt nu nog te weinig gedaan met het vele kritische onderzoek dat zij doen. Dat moet beter en daartoe wordt ‘de positie van de auditdienst versterkt, zodat dilemma’s en risico’s in de uitvoering eerder zichtbaar worden en worden besproken’. Al eerder is gemeld dat er een onafhankelijk bureau breed onderzoek gaat doen naar risico’s op misbruik van uitkeringen.

Nog niet zo lang geleden heeft de Algemene Rekenkamer de uitkeringsorganisatie helemaal binnenstebuiten gekeerd. Aanleiding waren grote werkachterstanden en een slechte werkrelatie met de UWV-artsen.

Milde beoordeling

Toen had Bruno Bruins nog de leiding, inmiddels minister voor medische zorg. De Rekenkamer was mild in 2017 en legde de nadruk op de vele bezuinigingen waar het UWV mee te kampen had. Al maakte het controleorgaan zich wel zorgen over de boekhouding en de ICT-ontwikkelingen.

De werkachterstanden zijn er ook nog steeds. Er is geen oplossing voor het tekort aan verzekeringsartsen. Daarom heeft de minister al twee keer eerder geopperd om ook andere werknemers een rol te geven bij medische keuringen.

De ICT-problemen zijn er ook nog steeds. Daarvoor gaat Koolmees welgeteld vier externe experts inzetten. Zij moeten kijken naar problemen in de digitale administratie. Dat gaat nog wel even duren. Koolmees: “Voor structureel resultaat is tijd nodig. Die tijd gun ik het UWV ook.”

Lees ook:

De top van het UWV ligt in de clinch met de Ondernemingsraad over het ICT-beleid. De rechter moet nu een knoop doorhakken.

Uitkeringsinstantie UWV wist al jaren van fraude onder arbeidsmigranten. Maar dat het probleem zo groot was, was onbekend, zei topman Fred Paling maandag tegen de Tweede Kamer.

Het UWV maakt veel fouten bij het toekennen of afwijzen van een Wajonguitkering voor jonge mensen met een handicap of chronische ziekte. Bij een op de vijf jongeren met een arbeidsbeperking gaat het mis bij de vraag of ze wel of niet een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen.

Het UWV komt onder verscherpt toezicht.Minister Koolmees wil zo een einde maken aan gesjoemel met uitkeringen.