Minderheidskabinet nabij
In politiek Den Haag wordt steeds meer rekening gehouden met de mogelijkheid dat CDA en VVD in een minderheidskabinet doorgaan.
De liberale vice-premier Zalm speculeerde gisteren openlijk op dit perspectief, terwijl PvdA-leider Bos zei dat een coalitie met het CDA ’moeilijker is dan ooit’ en voor het eerst een voorkeur uitsprak voor een links kabinet.
In Nederland kennen we het fenomeen van minderheidskabineten niet, behalve als interim-kabinetten met een beperkte opdracht, zoals Balkenende III. Zalm zei, kijkend naar de peilingen en de animositeit tussen CDA en PvdA, dat een minderheidscoalitie een optie is. „We hebben nu een tijdje geregeerd met een minderheid. Ik heb nog nooit zo makkelijk mijn begroting en belastingplan door de Kamer gekregen.”
De christen-democraten wilden na de kabinetscrisis over het paspoort van Hirsi Ali in juni al zonder tussenkomst van de kiezer met de VVD doorregeren in een minderheidskabinet. Die gedachte keerde terug na de vorming van Balkenende III, toen minister Wijn van economische zaken, de nummer drie in de hiërarchie van het CDA, lof zong van minderheidskabinetten.
Wijn noemde het zojuist gevormde interim-kabinet ’het toppunt van democratie’. „Door deze manier van politiek bedrijven moet je in alles inhoudelijk sterk zijn als je iets wilt bereiken. Denken in politieke kongsi’s kan dan ook niet, je moet anderen echt overtuigen. Dat is interessant en spannend.” Als het met Balkenende III goed zou lopen, sloot hij niet uit, dat er in de Nederlandse politiek vaker minderheidskabinetten zouden gaan regeren.
Oud-PvdA-senator Van den Berg wees er onlangs op dat we in de Nederlandse politiek zijn gaan denken dat minderheidskabinetten ’niet horen’. Aan Zweden en Denemarken, net zulke politiek verdeelde landen als Nederland, laten volgens hem zien dat die gedachte ongegrond is.
De Leidse politicoloog Andeweg zei dat tien jaar terug al. „Ze moeten voor elk voorstel opnieuw een, zonodig telkens weer andere, meerderheid zoeken.” Volgens Wijn verkleint een minderheidskabinet de kans op fouten, omdat ze niet kunnen varen op ’vanzelfsprekendheid en automatismen van de macht’.
