Voor de klas
Met tranen in mijn ogen werd ik als juf afgerekend op de toetsresultaten
Een bericht in een onderwijsgroep op social media heeft de afgelopen tijd heel wat stof doen opwaaien. Een enthousiaste juf heeft wat oefentoetsopgaven gedeeld – we zitten namelijk middenin de eindtoetsen – en haar post wordt veelvuldig bejubeld, leuk gevonden en gedeeld. Het zorgt echter ook voor een tegengeluid. Waarom moeten we oefenen voor een toets?
U weet dat ik tegen dergelijke toetsen ben. Taakgerichtheid, betrokkenheid tijdens instructies en de methodetoetsen geven mij voldoende informatie om een kind op de juiste manier te helpen of uitdaging te bieden. Maar ik ben geen heilige. Toen ik in een van mijn eerste jaren voor de klas zogenoemde midden- en eindtoetsen moest afnemen, kleurde driekwart van de scores oranje/rood en moest ik op het matje komen bij de intern begeleider.
Daar sta je dan met tranen in je ogen, want ik heb toch gewoon goed lesgegeven? De kinderen hebben de doelen toch gehaald? Wist ik veel dat er zo zwaar werd getild aan dit soort toetsen. Dus ga je in het vervolg ‘oefenen’. Net als die enthousiaste juf en al die andere leerkrachten. Want afgerekend worden door directie, bestuur en ouders, dat wil je niet meer.
Vicieuze cirkel
Ik praat erover met collega’s uit het hele land. Een juf vertelt: “Persoonlijk vind ik het grootste probleem dat het gemiddelde van die toetsen als norm wordt gehanteerd. En daarom gaan ouders en leerkrachten er alles aan doen om boven dat gemiddelde uit te komen. Dat oefenen resulteert in nog hogere scores en vervolgens wordt de normering weer aangepast. Zo blijven we in die vicieuze cirkel ronddwalen.”
“We toetsen niet de doelen die de kinderen zouden moeten beheersen!”, aldus een andere leerkracht. “De kinderen presteren altijd anders dan verwacht en het geeft geen realistisch beeld. Het wrange is ook dat scholen ambities opstellen aan de hand van díe resultaten.” “Moeten we allemaal havisten en vwo’ers afleveren? Wat is de wereld zonder tegelzetters en kapsters? Een kind help je door een passende score te geven en niet een zo hoog mogelijke score.” Inderdaad.
Dat ‘oefenen’ voor rekenen en spelling heb ik trouwens maar even volgehouden omdat het resulteerde in niveaus waarin mijn leerlingen op hun tenen moesten lopen. Sindsdien besteed ik enkel aandacht aan het werken in een toetsboekje, want het is verplicht dat we die toetsen afnemen. Het toepassen van rekenvaardigheden in een context en correct spellen heeft mijn aandacht. Maar dat is onderdeel van ons lesprogramma.
Om die toetsen maak ik me dus niet meer druk. Ik vertrouw op de kracht van mijn leerlingen en de kennis en kunde die ik heb als leerkracht. Als we blijvend worden afgerekend op slechte resultaten en ons mee laten voeren in die idiote toetsgekte, is het onderwijs echt gezakt naar een dieptepunt.
Naomi Smits geeft les op basisschool De Krullevaar in De Meern. Voor de onderwijspagina’s van Trouw schrijft ze over het wel en wee van haar groep 3. Lees hier al haar columns.
Lees ook:
En nu moet de Cito-toets juist weer belangrijker worden, vindt het CPB
Volgens het CPB is de kans op een passend schooladvies groter als de eindtoets weer meer gewicht krijgt.
