Met een 'financieel paspoort' komt de digitale schoenendoos op orde

Ook zojuist de belastingformulieren ingevuld? En viel het mee of tegen? Een schrale troost misschien, maar er zijn miljoenen Nederlanders die het nóg beroerder hebben. Omdat ze vroeger gewoon timmerman waren, maar nu noodgedwongen zzp'er, met alle administratieve rompslomp die daarbij hoort. Of omdat ze een geringere opleiding hebben dan de gemiddelde krantenlezer. Dan wordt de drempel om die enveloppen open te scheuren nog groter.

Philip Helmer, voorheen IT-specialist in de financiële wereld, heeft het zien gebeuren. "De afgelopen jaren heeft de overheid zich op steeds meer terreinen teruggetrokken, zeker op het gebied van de sociale verzekeringen. De pensioenen stellen plotseling niet meer voor wat we ervan verwacht hadden. We zijn pensioenbewusteloos." Zonder dat ze het in de gaten hebben, raken burgers volgens hem in de schulden, gewoon door de complexiteit van de financiën vandaag de dag.

Ze zijn niet in staat overzicht te houden. Dat mag 'de politiek' zich aantrekken, vindt Helmer, want het is alsof ze haar kind in het diepe gooit zonder dat het kan zwemmen. Helmer koos er juist voor een financiële reddingsboei te ontwikkelen.

Nog even zijn probleemstelling, daarna de oplossing: "Wil je als burger zelfstandig zijn, dan moet je een hele zondag uittrekken om de sites te bezoeken van de Sociale Verzekeringsbank, het pensioenfonds, de banken, de verzekeraars, en niet te vergeten de Belastingdienst om alle persoonlijke gegevens te verzamelen. En als je die digitale schoenendoos hebt omgekeerd, moet je haast econometrie gestudeerd hebben om overzicht te krijgen." Omdat het zo ingewikkeld is, stellen veel mensen die exercitie uit, met alle gevolgen van dien.

Dat moet anders, dacht Helmer, en hij richtte de Stichting Financieel Paspoort op, een burgerinitiatief dat los van de overheid een gratis gereedschap wil introduceren dat wél overzicht biedt. Met Sujan Lahiri, afkomstig van het Pensioenlab van de gezamenlijke vakbonden, reist Helmer stad en land af om partners te zoeken voor een op het oog eenvoudige app voor de smartphone. Deze gaat in opdracht van de gebruiker langs allerlei sites op zoek naar de persoonlijke gegevens. Die worden in een handzaam overzicht gezet, dat weer gebruikt kan worden bij een hypotheekaanvraag, een financieel planningsgesprek of in de schuldhulpverlening.

De eerste reactie van mensen die voor het eerst van dit digitale financieel paspoort horen, is volgens Sujan Lahiri: 'Maar hoe zit het met de privacy?' "Daar zit het goed mee", zegt Lahiri. "De app vervangt slechts de tien vingers aan het toetsenbord, en maakt gebruik van de bestaande infrastructuur, na invoering van de persoonlijke wachtwoorden." De burger moet eerst een pincode invoeren, waarna vanuit de app de Belastingdienst kan worden bezocht met het eigen Digid. Hetzelfde geldt voor de andere sites met financiële gegevens.

De app haalt ze op en plaatst ze in een overzicht. Ze worden dus nergens centraal geregistreerd, maar zijn alleen persoonlijk toegankelijk, zegt Lahiri. Een gebruiker kan ze bewaren in een eigen digitale omgeving, maar ook na gebruik weggooien. De app kan volgens Lahiri desgewenst de volgende keer ook een automatische update uitvoeren, zodat de gebruiker altijd een actueel overzicht heeft. Die kan ook bedragen handmatig toevoegen die niet digitaal beschikbaar zijn, zoals van schilderijen of de auto.

Let op, benadrukt Helmer: de app geeft slechts een overzicht, géén advies en géén analyse. Want daarvoor zijn de professionele dienstverleners. "Hun taak blijft in stand, maar omdat zij een van te voren door de app opgesteld overzicht in handen krijgen, hoeven ze zelf niet meer door de schoenendoos. Dat bespaart tijd en dus geld. De drempel naar een financieel advies wordt zo een stuk lager."

Die financiële dienstverlening wordt volgens Helmer zó toegankelijk, dat we in Nederland kunnen toegroeien naar een jaarlijkse financiële APK, zeg: een kwartiertje voor 15 euro. De overheid doet het niet meer, maar zelf kunnen we het zo wél, en gratis, benadrukt Helmer. Alleen professionele dienstverleners moeten voor de informatie betalen.

Op dit moment voert de stichting van Helmer en Lahiri in samenwerking met instanties onderzoek uit naar welke gegevens precies beschikbaar moeten zijn in drie specifieke sectoren: de pensioenen, de zzp en de schuldhulpverlening. Met name dat laatste onderwerp is ingewikkeld, omdat dit burgers betreft die niet een eens een schoenendoos hebben, maar de overzichten in dichte enveloppen laten. Hun schulden zijn ook over meer partijen verspreid. "Het zou natuurlijk prachtig zijn als postorderbedrijven als Neckermann ook mee zouden doen, ook uit eigen belang." Maar dat is toekomstmuziek. "Toch kunnen we met het financieel paspoort die laatste groep in schulden enorm vooruit brengen, gewoon door een overzicht te tonen van de grote posten. De schuldhulpverlening kan dan direct aan de gang."

De komende maanden gaan de gemeenten Rijswijk en 's Hertogenbosch de gegevens van de nieuwe app voor het eerst gebruiken, ook de brancheorganisatie VZZP voor zelfstandig ondernemers doet mee.

undefined