Met de CooKit vanClara Thomas stookt Eritreade helft minder duur hout.

Clara Thomas (64) haalt een thermometer uit een hittebestendige plasticzak, waarin een pan staat. Negentig graden. Niet gek. Het is goed heetdaarbinnen. De pan wordt omringd door vier kartonnen wanden, die beplaktzijn met stevig aluminiumfolie. Dit folie ketst de warmte tegen de pan die,geverfd met dofzwarte schoolbordverf, de warmte optimaal absorbeert. Dezogeheten CooKit heeft het weer mee. Zwaar trilt de lome lucht in Thomasachtertuin in Blaricum, hartje Gooi. Maar Thomas is wat gewend: meerderekeren was ze in Eritrea, één van de warmste landen van Afrika, om vrouwenmet de CooKit te leren koken. Op zonne-energie. Negenhonderd vrouwen inEritrea gebruiken hem inmiddels. Vandaag kookt Thomas rijst in de pan, mettomaten en kruiden. ,,Het is nu vier uur. Tegen etenstijd is dit klaar.

Thomas is voorzitter van de Stichting Solar Cooking Eritrea-Nederlanden leidt een projectgroep van vijf vrijwilligers die vrouwen in Eritrea metde CooKit leert koken. De stichting heeft de KPA-Wilde Ganzen-Awardgewonnen, een prijs van de Wilde Ganzen en de NCDO. Bezoekers van de beursmet driehonderd kleinschalige plaatselijke projecten (kpa) kozen de CooKittot de meest zinvolle. De stichting importeert de CooKit in Eritrea enleert de bevolking ermee koken. Wilde Ganzen/ICCO verdrievoudigt de fondsendie het project werft en draagt daarmee het grootste deel van definanciering.

Zelf gebruikt Thomas de CooKit regelmatig. Laatst bakte ik er eencake in, met appel. En hier, heerlijke kippensoep. Je kan er van alles meemaken. En de temperatuur komt niet boven de honderd graden, dus het brandtnooit aan. Ze lacht om haar eigen bevlogenheid. Het klinkt als eenverkooppraatje, maar dat is het niet. Ik verdien er geen cent aan. Het isgewoon ingenieus.

Ongelovige blikken vielen Thomas ten deel op haar eerste voorlichtingter plaatse, in februari 2004. Niemand geloofde dat je hierop kan koken.Want wat is het nou? Karton met folie en een pan in een zak. Eerst zien,dan geloven, dachten de vrouwen. Maar drie uur later zaten we met znallen aan de rijst. Thomas spreekt steevast over vrouwen, kenmerkendvoor de deplorabele situatie van het land. Talloze Eritrese mannen zijnomgekomen in een langslepende oorlog met buurland Ethiopië. Vele anderendienen nog in het leger. Irrigatieprojecten zijn verwoest, bossen gekapt.Het land is uitgeput.

De bevolking kookt traditioneel op hout. Handelaren reizen dagenlangmet kamelen om het hout uit de bergen te halen en verkopen het op dehoutmarkt. Maar in het droge klimaat groeien bomen traag en onvolmaakt. Datstuwt de prijs op: van een gezinsinkomen wordt soms de helft aan houtbesteedt. ,,Mensen kunnen dat zoveel zinniger besteden. Aan schoolboekenvoor hun kinderen, of aan beter, gezonder eten. Met de CooKit besparen zede helft van de houtkosten. De aanschafprijs is, met subsidie, 3,50 euro.Dat is een gezin in twee weken aan hout kwijt, maar de CooKit gaatanderhalf jaar mee. Je kan er een gemiddeld gezin van zes personen meevoeden. Op zonne-energie.

Thomas looft over de verbluffende simpelheid van de constructie, in dejaren 70 uitgevonden door de Franse professor Bernard. Ze legde deCooKit, die door de stichting Kozon al in Noordwest-Afrika wordtgeïntroduceerd, voor aan contacten in Eritrea, die ze viavrijwilligerswerk kende. Het lokale enthousiasme was overweldigend. Thomaszette een stichting op, importeerde 2500 CooKits en reisde verschillendekeren naar Eritrea om de bevolking met de CooKit bekend te maken.

De mentaliteit daar intrigeert me mateloos. Niemand heeft wat, maariedereen maakt er het beste van. Dat staat pal op onze westerse beleving:we kunnen alles kopen wat ons hartje begeert, en toch zijn we nietgelukkig. Afrikanen laten mij mijn bezit relativeren, ik merk dat ik ersteeds minder om geef. Natuurlijk, mijn welvaart is heel aangenaam, zondermeer, maar daar draait het leven niet om. Dat gezichtspunt verrijkt mijnleven ongelooflijk.

Haar volgende doel is de productie vanuit het Gelderse Zevenaar naarEritrea te verplaatsen. Dat drukt de kosten enorm. Bovendien stimuleerthet de lokale economie. Vrouwen kunnen dan in een fabriekje werken of lesgeven in het gebruik ervan. Thomas wil zo een soepel functionerend modelopzetten, dat andere landen kunnen overnemen. Volgend jaar schrijft zedaarom een draaiboek. Ik hoop dat de vluchtelingenorganisatie UHNCR hetgaat gebruiken in hun opvangkampen. Geen vluchteling hoeft dan nog te lopenvoor hout. Landen als Soedan en Ethiopië zijn al geïnteresseerd. Ook zijzien de problemen: over 20 jaar is het hout gewoon op. Er is zon inovervloed, die kan de rol van warmtebron overnemen. De uitvinding is zoeffectief, zo verbluffend eenvoudig. Dat is de kracht van het ding.

Damp slaat uit een pan met rijst en tomaten. De CooKit heeft zichbewezen, zelfs in een Nederlandse tuin. Thomas, het deksel in haar hand,lacht er nog eens om. Ik ben een gepensioneerde Gooise vrouw, ik kangaan golfen, bridgen, reizen. Maar dan had ik zoveel prachtige mensen nietontmoet, zoveel ervaringen misgelopen. Zo is mijn leven zinvoller. Dat iséchte rijkdom.