Merkels Europese internet is 'naïef en hypocriet'

Het Europees internet wordt het plan van Merkel al genoemd. Die woorden nam ze zelf niet in de mond, maar de bondskanselier wil er wel voor zorgen dat de privacy van Europese burgers beter beschermd wordt. Via onderzeekabels komen verwerkte Europese data ook in de Verenigde Staten terecht. Deze kabels zijn gunstig voor snel internet, maar ook spionagegevoelig.

Volgens Merkel is het niet nodig om 'e-mails en andere informatie de Atlantische Oceaan te laten doorkruisen'. In plaats daarvan kunnen er ook communicatienetwerken in Europa worden gebouwd, zei ze vorige week in een videoboodschap aan het Duitse volk.

De Brazilianen doen het ook
Hiermee treedt Merkel in de voetsporen van andere wereldleiders die de ongewenste spionagepraktijken van de Verenigde Staten willen uitbannen. Zo droeg de Braziliaanse president Dilma Rousseff haar ambtenaren op om een veilig mailplatform voor overheidsdiensten te ontwikkelen. Dat plan is even uitgesteld, maar moet voorkomen dat Braziliaanse overheidsdiensten worden afgeluisterd door de veiligheidsdienst NSA.

Na de onthullingen van Edward Snowden zijn de politieke maatregelen niet vreemd, maar ze stuiten wel op kritiek. Je kunt internet helemaal niet afschermen van de rest, zegt Michiel Steltman, directeur van Stichting DHPA voor internetproviders. "Dat is technisch onhaalbaar. De Amerikaanse filmindustrie probeerde het onmogelijk te maken om films buiten de VS gratis te bekijken. Maar gebruikers vonden altijd een manier om dit te omzeilen. Het is naïef van Merkel om te denken dat zij dat wel kan verwezenlijken."

Onmogelijk en hypocriet
Hoe een afgebakend Europees netwerksysteem eruit moet gaan zien, is onduidelijk. Steltman schetst twee scenario's: Europese data die buiten de EU- grenzen niet beschikbaar is of een totaal nieuw internet enkel voor EU-lidstaten. Dat laatste is haast onmogelijk, weet de ict-deskundige. "Het internet bestaat uit verbindingen tussen duizenden netwerken. Dát in het klein nabouwen is onbegonnen werk. En als het lukt kun je nog niet garanderen dat er niet stiekem een verbinding is met het grotere internet."

Symboolpolitiek noemt ICT-advocaat Wouter Dammers van LAWFOX het plan van Merkel dan ook. "Spionage gaat gewoon door. Zo wisselt Nederland bijvoorbeeld data uit met de NSA, weten we nu. Dit is gewoon een poging om ongeruste Duitse burgers gerust te stellen. Een beetje hypocriet bovendien, omdat de Duitse inlichtingendiensten ook gewoon spioneren."

Merkel zou met een eigen communicatienetwerk ook juridisch de mist in kunnen gaan, zegt Dammers. "Als de vrijheid van internetgebruikers wordt ingeperkt, is dat in strijd met de mensenrechten. De vrijheid van meningsuiting beschermt namelijk ook de vrijheid van informatiegaring."