Men was bij de S.
De nacht had hij met zijn begeleider, Max Flam, in een hotel in Assen doorgebracht, om 's ochtends op tijd in Westerbork te zijn. Max verloor zijn grootouders in Sobibor en Jules, Jules Schelvis, stond er zelf aan de poorten van de hel en zag er zijn geliefde jonge vrouw Rachel voor het laatst. Kort erna besliste een selectie voor een werkkamp over zijn leven. 94 is hij nu.
Max en Jules kwamen naar Westerbork om voor te lezen. Namen voor te lezen. Een lijstje namen uit die sinds donderdag niet aflatende serie van 102.000 Joodse slachtoffers van de Holocaust. Het was nu maandag. Er was nonstop voorgelezen, ook 's nachts, door honderden mensen. Men was bij de S.
Max en Jules, die om 12.50 en 13.00 uur stonden ingepland, waren wat eerder gekomen om eerst de familienaam van Schelvis te horen voorlezen. Midden op het kampterrein van Westerbork, het voormalige doorgangskamp, was een grote witte tent opgezet, vlakbij het monument. Een lege vlakte waar zich de barakken hadden bevonden. De tent had een glazen puntdak, en ook achter- en zijwanden waren transparant. Het regende. Het regenwater liep in stroompjes van het dak langs de wanden naar beneden.
De binnenruimte was sober. Klapstoelen op zwarte plavuizen. Tegen de achterwand twee lessenaars en twee schermen, waarop de namen verschenen die voorgelezen werden. De namen verkleurden, om de voorlezers tot een gelijkmatig voorlezen aan te zetten. Je mocht niet te lang stil staan bij een naam. Er lag iets wreeds in de exercitie, iets gejaagds, maar ook had ze de kracht van een ritueel. Achter elke naam werd ook de leeftijd voorgelezen. Wie wilde kon, waar ook ter wereld, het voorlezen per livestream volgen.
Het was warm in de tent. Bij elke voorlezer schoot een technicus toe om de microfoon op de juiste hoogte brengen. De namen weerklonken ook buiten, over het kampterrein, over de plaatsen waar de barakken stonden, tot aan het huis van commandant Gemmeke, nu geconserveerd onder een stolp.
Max en Jules zaten vooraan. Er kwamen, ik telde ze na, 135 personen voorbij die de naam Schelvis droegen. Alleen de Schelvislijst duurde minuten lang. De naam was er ook in samengestelde vorm. Zoals bij Rachel Schelvis-Borzykowski. Max raakte even de schouder van Jules aan, die een moment lang zijn ogen toekneep. Jules had ervan afgezien zelf deze namen voor te lezen. Hij vreesde overmand te worden.
Om klokslag 13.00 uur begon Jules zelf voor te lezen, nadat de technicus de microfoon op een lage hoogte had gezet. Heldere stem, diepe concentratie. Het viel hem zwaar van een beeldscherm te moeten lezen. Kleine verhaspelingen, bij die soms wonderlijk klinkende namen, als uit een ver sprookje.
Op 2 maart treedt hij nog één keer op, Jules Schelvis, met zijn verhaal over Sobibor. Met dat orkest onder leiding van Jan Vermaning. In het Haagse Vredespaleis. Bach, Elgar, Grieg. De tedere mezzosopraan Marjolein Niels. Ik zag en hoorde de aangrijpende lezing met muziekfragmenten twee keer. En zal een derde keer gaan. Er zijn nog kaarten. Haast u zich.
undefined
