Max Havelaar op weg naar meer/'Het eiland is veroverd, nu lokt het commerciële vasteland'/'Hulp is goed, maar anders boodschappen doen is beter'
UTRECHT - “Mijn speech is weg.” Dagoberto Suazo, kleine koffieboer en voorzitter van de Centrale van Co"peraties van Koffieboeren in Honduras, improviseert de toespraak, die hij in de Utrechtse Janskerk ter ere van de tienjarige Stichting Max Havelaar houdt. “De toespraak is weg, omdat mijn dorp is verdwenen.”
Met de huizen, scholen, sportvelden en bruggen, verdween ook de kapokboom, het symbool van de lokale tak van de co"peratie. “Daar sta je dan met tien jaar Max Havelaar; in 48 uur spoelde de orkaan Mitch weg wat in tien jaar was opgebouwd”, zegt directeur Hans Bolscher van Max Havelaar. “Maar het belangrijkste blijft overeind, versterkt zich juist. De cooperatieve geest groeit, wordt bewuster en onafhankelijker.”
De geur van versgebrande koffie verspreidt zich door de kerk, net als de echo van alle toespraken, die uiteindelijk door elkaar gaan klinken. Sprekers bouwen verder op eenzelfde beeldspraak om de ontwikkeling die Max Havelaar doormaakte te verwoorden. Vanuit het koude water van het economisch denken, kroop Max Havelaar tien jaar geleden op het warme land van idealen en eerlijke handel, zegt Ronald Jeurissen, professor 'Business Ethics' aan de Universiteit van Nijenrode. Albert van den Heuvel, voorzitter van Max Havelaar, gaat verder: “Het eiland is veroverd, nu lokt het commerciële vasteland.” En hoe bereiken we dat land? “De weg erheen ontstaat vanzelf, als maar voldoende mensen hem bewandelen”, citeert de Utrechtse hoogleraar godsdienstsociologie Henk Tieleman een Chinese spreuk.
Max Havelaar zit dus op de goede weg. Producten met het keurmerk, naast koffie ook thee, cacao, bananen en honing, zijn in 90 procent van de winkels te verkrijgen en 89 procent van de mensen kent het merk. Toch bezit Max Havelaarkoffie slechts 3 procent van de markt.
Voorzitter Van den Heuvel waardeert de Nederlandse goedgevigheid bij de hulpactie voor Midden-Amerika, maar meent ook dat “het publiek met ander koopgedrag een veelvoud aan hulp had kunnen opbrengen”.
Wie de impact van Max Havelaar reduceert tot een marktpercentage, doet de organisatie tekort, zegt Bolscher. De stichting heeft 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' geïntroduceerd en “het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking gestut.” In twaalf Europese landen bestaan nu zusterorganisaties van Max Havelaar. Sinds twee jaar is er een internationale koepelorganisatie. En er wordt gewerkt aan één internationaal keurmerk voor alle initiatieven.
En dan laat ook Max Havelaar nog van zich horen. “Tine, mijn boek is af”, roept hij zijn vrouw toe. Als hij minister Herfkens (ontwikkelingssamenwerking) het eerste exemplaar van het boek 'Nieuwe oogst, tien jaar Max Havelaar' aanbiedt, voelt hij een 'formidabele vreugde'.
