Maak je relatie eerst babyproof voor de kleine komt
Aanstaande ouders zijn slecht voorbereid op hun nieuwe rol en hebben vaak niet door dat een kind je relatie ingrijpend verandert. Scheidingsdeskundigen, pedagogen en juristen bepleiten extra ondersteuning.
Aanstaande ouders moeten op cursus om te leren wat het ouderschap inhoudt, nog voor het eerste kind is geboren. Dat schrijven scheidingsdeskundigen, pedagogen en juristen vandaag in een gezamenlijke brandbrief aan de Nederlandse gemeenten.
Er is een trits aan opvoedboeken om te leren hoe je een kind moet verzorgen en voeden, maar wie beseft dat de komst van een baby zijn relatie ingrijpend verandert? Na de eerste echo gaan jonge ouders bezig met babykamer en buggy, ze bezoeken de verloskundige en de zwangerschapsgym, maar ze bereiden zich nauwelijks voor op de verandering van partner naar ouder, zegt filosoof-ethicus Corrie Haverkort, een van de opstellers van de brandbrief.
De oproep is gericht aan de Nederlandse gemeenten. Die zijn verantwoordelijk voor fysiek en geestelijk welzijn van hun inwoners. Hoog tijd om het consultatiebureau, gezondheidscentra of de kraamhulp toe te rusten met extra relatietherapeutische tips, vinden de deskundigen.
Nieuwe vragen
"In de Zweedse lokale familiecentra worden zowel vóór als na de geboorte ouderschapscursussen aangeboden. Ook Amerikaans onderzoek laat zien dat voorlichting en begeleiding positief werken tegen stress in de relatie." Uiteindelijk, zegt Haverkort, is een kind het beste af als de ouders het samen goed hebben.
Een baby in huis roept allerlei nieuwe vragen op, zoals: blijf je allebei werken of welke grootouders gaan oppassen? Ook kun je verschillend denken over voeding of huishouden. En hoe kom je met zo'n jonge aandachtstrekker, nog aan elkaar toe als partner? Haverkort: "Zoals je een kind na school vraagt hoe zijn dag was, wil ook je partner zijn verhaal kwijt. En dat het met de seks wat minder wordt, is op zich normaal, maar een relatie heeft intimiteit nodig. Net als baby's moeten ook volwassenen worden aangeraakt. En kussen ontstresst."
Het zijn geen prettige vooruitzichten die de denktank schetst over ouderschap. Van alle jonge stellen krijgt 83 procent te maken met een relatiecrisis na de komst van een eerste baby. De verwachting is dat bijna de helft van alle toekomstige ouders gaat scheiden. En steeds vaker gaan paren uit elkaar voordat de kinderen vier jaar zijn. Elk jaar maken zo'n 70.000 kinderen een relatiebreuk van hun ouders mee.
Ouderschapsbelofte
Eerder al schreef Haverkort over het stiefouderschapsplan, dat een tweede relatie en een nieuw gezin in goede banen kan leiden. Daarvoor worden elk jaar nieuwe coaches opgeleid om binnen gemeenten ouders en stiefouders te begeleiden.
Nu heeft Haverkort samen met pedagoog Marlijn Kooistra-Popelier een handzame versie gemaakt van de zogenoemde Ouderschapsbelofte, een Belgische vinding. Ouders spreken zich daarmee vooraf uit over de opvoeding van hun kind. Ze beloven kortgezegd een liefdevol gezin, actieve zorg en aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling die bij het kind past. Belangrijkste belofte is misschien wel om het kind niet te confronteren met ruzie en geweld, ook niet als ze het als ouders zwaar hebben.
Het klinkt logisch om de ondersteuning te verleggen naar de prenatale fase. Beter relatieproblemen voorkomen dan bemiddelen en repareren als de scheiding al in zicht is. Maar welke ouder gaat zo'n plan helemaal invullen op zijn roze wolk? "Je kunt een uitgebreide lijst opstellen en officieel ondertekenen, maar je kunt de punten ook gebruiken om samen in gesprek te gaan", zegt Haverkort.
"Nu is het helemaal niet gangbaar om vooraf over je relatie en je manier van opvoeden te spreken. Dat taboe willen we doorbreken. En al is het misschien wat naïef, het zou toch mooi zijn als het ooit als officieel document wordt uitgegeven door gemeenten. Vergelijkbaar met een trouwbelofte of een doop. In goede tijden is het makkelijker afspraken maken."
Ouderschapsbelofte: een soort eed voor vaders en moeders
De Ouderschapsbelofte is bedacht door de Belgische hoogleraar pedagogische wetenschappen Hans van Crombrugge. Tot nu heeft één echtpaar zo'n gelofte afgelegd ten overstaan van een lokaal bestuurder en twee getuigen. Haverkort en Kooistra geven in hun boek 'Liever liefde dan de beste buggy', een voorzet voor een praktischer en minder formele belofte, met vijf punten die de ouders aan hun kind beloven.
1. Wij beloven dat je in een liefdevol gezin opgroeit, en besteden aandacht aan jou, onze relatie en de sfeer in huis.
2. We zetten ons actief in voor jouw opvoeding. Begeleiding en zorg voor jou staat voorop.
3. We houden rekening met je ontwikkeling en talenten. We zorgen voor een school en hobby's die bij jou passen.
4. We zullen geen geweld gebruiken en je niet betrekken in conflicten en erop toezien dat anderen dat ook niet doen.
5. We blijven allebei betrokken bij jouw leven en geven elkaar als ouder daarin de ruimte, ook als we gaan scheiden.
'Weg met die roze wolk'
Het gros van de jonge ouders maakt een relatiecrisis door. Is een kind daarmee een aanslag op je relatie? Zo ver wil psycholoog en systeemtherapeut Maarten van der Linde niet gaan. "Maar het legt wel verschillen tussen partners bloot. Zodra je een gezamenlijke rekening hebt, moet je het eens worden over de uitgaven en de spaarcenten. Nu moet je samenwerken op veel meer vlakken en misschien wel vanuit een andere achtergrond en opvoeding." Neem het moment dat een blèrende baby je wakker houdt, na weken van slecht slapen. Troosten? Of even wachten?
Een crisis hoeft niet erg te zijn, zegt de psycholoog. "Ruzie hoort erbij, een relatie onderhouden is soms moeilijk. Maar je kunt er allebei van groeien, andere opvattingen kunnen je leven verrijken, misschien word je wel gewezen op blinde vlekken."
Van der Linde - mede-ondertekenaar van de brandbrief aan gemeenten - kan aanstaande ouders twee tips meegeven: "Zorg dat je verwachtingen over het ouderschap realistisch zijn, weg met de roze wolk. Je krijgt een andere rol en je verhouding tot ieder ander verandert, niet alleen tegenover je partner, maar ook je eigen ouders en je vrienden."
Tip twee: "Leer samenwerken in de opvoeding. Durf moeilijke gesprekken aan te gaan en luister naar elkaar. Weet dat je elkaar steunt, ondanks eventuele verschillen."
