Libanons vervallen glorie

Het heeft iets spookachtigs, de honderden verlaten treinstellen die zich uitstrekken over de vlakte in de Libanese Bekaa-vallei. De locomotieven zijn overwoekerd door struiken en bomen. Groene verf bladdert van de roestende wrakken.

In 1895 was het treinstation van Rayak de plek waar de eerste trein in de Arabische wereld vertrok. De plaatselijke treinenfabriek was beroemd. Nu herinnert het verlaten station slechts aan een roemrucht verleden - de laatste passagierstreinen in Libanon stopten met rijden twee jaar na het uitbreken van de burgeroorlog in 1975.

De bewoners kijken met nostalgie terug op een tijd dat Libanon per spoor in verbinding stond met de buurlanden en de rest van de wereld. "Ooit kon je hier vandaan met de trein naar Parijs!" zegt Hayssam Bourji. Hij herinnert zich het geluid van de boemelende treinen die voorbijreden nog uit zijn jeugd. "Ik reed vroeger bovenop de wagons naar Syrië, en weer terug, gewoon voor de lol", zegt hij gebarend naar een oude wagon. Hij is naar Rayak gekomen om zijn twee kleinzonen te laten zien dat er ooit treinen in Libanon reden.

Het land heeft geen trein meer over het roestende spoor zien rijden sinds 1997, toen ook het vrachtvervoer stopte - het vrachttreintje met cement naar de hoofdstad Beiroet gaf er de brui aan. Toch bestaat er nog steeds een ministerie van spoorwegen en openbaar vervoer, waar ruim 300 mensen werken. Veertig van hen beperken zich tot het controleren van de 90.000 hectare land die het ministerie bezit. Kostbaar land, want er is de afgelopen decennia flink gebouwd. Vooral de grond rond het spoor langs de kust viel ten prooi aan vastgoedontwikkelaars, illegale bouwwerken en reclameborden. Volgens het ministerie lopen er honderden zaken.

De huidige directeur van het spoorministerie, Ziad Naaser, ziet een roemrijke toekomst voor het Libanese spoor. "Het is economisch gezien overduidelijk", zegt Naaser. Er loopt een haalbaarheidsstudie, gefinancierd door de Europese Investeringsbank, naar de heropening van de lijn van Beiroet naar de noordelijke stad Tripoli. Maar Naaser weet dat er andere zaken hoger op de politieke agenda staan; het oprukken van Islamitische Staat in het land en de meer dan één miljoen Syrische vluchtelingen bijvoorbeeld. "Zullen er ooit weer treinen rijden? We doen ons best", zegt hij verontschuldigend.

Ondertussen zijn de stationsgebouwen gewilde locaties. Een aantal is omgetoverd tot uitgaansgelegenheid. De hipste bar afgelopen zomer was Train Station, een bij gegoede Libanezen populaire buitenbar op het terrein van het oude station in Beiroet. De deejay speelde zijn platen in de cabine van een oude locomotief. Dit soort nieuwe bestemmingen voor oude stations roept weer verzet op bij Libanezen die het oude spoor juist willen behouden.

Elias Maalouf richtte een organisatie op om de spoorlijnen weer in gebruik te nemen. "Ze soldeerden projectors en ventilators aan de treinen, het is een belediging van ons erfgoed. Die locomotief is een van de vijf die er wereldwijd nog van dit type over zijn!", zegt hij ontsteld. De treinen horen in een museum, zegt hij, en het station van Rayak is daarvoor de uitgelezen plek.

Toch heeft Maalouf hoop dat de treinen meer dan een bezienswaardigheid zullen zijn. "We moeten mensen laten zien dat als we vroeger treinen hadden, dat nu ook weer mogelijk moet zijn."

undefined