Leenstelsel-studenten protesteren: ‘Wij zijn de pechgeneratie, wij willen compensatie’

Een harde bas dreunt vanuit de boxen over het Museumplein in Amsterdam. Vanuit het hele land zijn duizenden studenten en oud-studenten naar de hoofdstad gekomen om te demonstreren voor een ‘eerlijke’ compensatie voor het leenstelsel. Tussen de rockmuziek door schreeuwt een stem vanaf het podium in de microfoon: “We zijn de pechgeneratie studenten, we zijn genaaid, en we willen compensatie.”

De demonstratie wordt georganiseerd door FNV Young en de landelijke studentenvakbond (LSVB). Op een rustig plekje achter het podium legt Ama Boahene, voorzitter van de LSVB, uit waar vandaag precies voor gedemonstreerd wordt. “Deze generatie studenten heeft met alles pech gehad, de coronacrisis, de wooncrisis en de klimaatcrisis, het minste wat de studenten zouden moeten krijgen is iets van financiële zekerheid vanuit de overheid.”

In het nieuwe regeringsakkoord staat dat het kabinet vanaf 2023 een basisbeurs zal herinvoeren, daarnaast wordt ongeveer 1 miljard euro uitgetrokken om de generatie studenten van na de afschaffing van de basisbeurs te compenseren. Dat komt neer op ongeveer duizend euro per student. Volgens Boahene is dat veel te weinig geld en is het bovendien oneerlijk voor deze groep studenten. “De invoering van het leenstelsel in 2015 was een inschattingsfout, dat heeft de overheid wel toegegeven door de basisbeurs terug in te voeren. Fouten maken is niet erg, maar zorg er dan wel voor dat de benadeelde studenten eerlijk worden gecompenseerd, dat gebeurt nu niet.”

De gevolgen van het leenstelsel zijn volgens LVSb-voorzitter Boahene niet eenvoudig terug te draaien, vooral eerlijke compensatie is van belang. “Het zou eerlijk zijn als deze generatie studenten gewoon terugkrijgt wat ze anders van de basisbeurs hadden gekregen. Als je ervan uitgaat dat ze vier jaar hebben gestudeerd is dat ongeveer 14.000 euro per student,” zegt Boahene, terwijl opnieuw een stem door de microfoon schreeuwt. “Wij zijn de pechgeneratie, wij willen compensatie.”

Max Kooistra (23)

Het gevoel oneerlijk behandeld te zijn leeft ook bij Max Kooistra (23), student innovation science in Utrecht. “Het leenstelsel is voor mijn generatie studenten niet eerlijk ten opzichte van andere jaren.” Om niet teveel te hoeven lenen is Max is na zijn bachelor terugverhuisd naar zijn ouders in Haarlem. Hij vindt dat hij geluk heeft ten opzichte van medestudenten. “Ik ben heel erg blij dat mijn ouders genoeg ruimte hebben om mij er thuis bij te hebben, andere studenten hebben die luxe niet. Zij moeten dan wel gaan lenen.”

Tara van der Vlist (21)

Het is al een aantal jaar bekend dat studenten door de invoering van het leenstelsel langer thuis blijven wonen. Het CBS concludeerde dat al in 2019. Docente Tara van der Vlist (21) ziet dat terug in de praktijk, ze geeft op een hogeschool in Nijmegen les aan eerstejaarsstudenten. “De meeste studenten wonen nog thuis, ook omdat ze niet te veel willen lenen.” Zelf woonde ze ook de helft van haar studententijd bij haar ouders, omdat ze niet zomaar wilde lenen. Mede daarom heeft ze nu ‘slechts’ een studieschuld van ongeveer 9000 euro. “Ik heb altijd meegekregen dat er risico’s zitten aan het lenen van geld, daarom heb ik lang gewacht met op kamers gaan. Achteraf vind ik dat jammer, ik heb veel minder uit mijn studententijd gehaald. Pas als je je vleugels spreidt en op jezelf gaat wonen, leer je echt mee te doen in de maatschappij.”

Jelte van Luenen (23)

Student automotive technology in Eindhoven Jelte van Luenen baalt op een andere manier van het leenstelsel. Hij heeft altijd geleend en inmiddels een schuld van bijna 40.000 euro opgebouwd. “De grote grap van dit leen-experiment van de overheid is dat de schuld nu stilletjes wordt meegenomen bij het aanvragen van een hypotheek”, zegt hij. “Terwijl jaren geleden is beloofd dat dat nooit zou gebeuren.”

Het zorgt ervoor dat zijn vertrouwen in de Nederlandse overheid een stuk lager is dan toen hij begon met studeren. “Ik weet niet meer of de overheid wel het beste met mij voor heeft, ze breken beloftes, dat maakt mij heel chagrijnig.” Hij weet niet wat hij van de toekomst moet verwachten. “Als ik straks een goede baan heb en nog steeds geen hypotheek kan krijgen? Tja misschien dan maar naar een ander land, waar het beter is geregeld.”

Selina Dijkstra (21)

Het meewegen van een studieschuld bij de hypotheekaanvraag is gebruikelijk. De website van de Rijksoverheid is duidelijk: ‘Uw studieschuld telt mee bij het berekenen van uw hypotheek.’ Voor Selina Dijkstra (21), student communicatie in Almere, werkt dat toekomstperspectief heel demotiverend. “Hoe moet ik later ooit een huis vinden? Ik heb zo hard gestudeerd voor een betere toekomst, maar wat blijft er straks, met zo’n schuld, over van die toekomst?” Ze voelt zich bedrogen door de politiek. “Ze zeiden dat we ons niet teveel zorgen moesten maken over die lening, en dat het niet in de weg zou zitten bij het kopen van een huis. Nou mooi wel dus.”

Lees ook:

De generatie leenstelsel wil gehoord worden. ‘Ik heb maar geleerd om niet te veel vooruit te kijken’

Ze beginnen hun maatschappelijke carrière met een schuld van tienduizenden euro’s en die krijgen ze nauwelijks gecompenseerd. Generatie leenstelsel voelt zich het kind van de rekening.