Laten zien waar je naartoe gaat

Enkele weken geleden zag ik in de winkel van het Centraal Museum in Utrecht een boekje voor kinderen over punk. Een deel van het boek ging erover hoe je zelf punker kon worden, met allerlei adviezen over kleding en over het goed in model brengen van je haar.

Met het boekje in de hand verbaasde ik mij erover dat zo'n heftige jongerencultuur als punk, pakweg dertig jaar later, ontdaan was van zijn scherpe randen en getransformeerd tot een grappige verkleedstijl voor kinderen.

Communicatiemiddelen
Maar ik realiseerde me ook weer hoe sterk de leefwereld van jongeren sinds het begin van de jaren tachtig is veranderd. Punkers hadden nog niet de beschikking over de communicatiemiddelen waar jongeren tegenwoordig massaal gebruik van maken. Ze konden wat ze meemaakten niet delen via Facebook of Twitter. Of een video van hun eigen bandje posten op YouTube. Als je bekend wilde worden, liet je een plaat persen in een oplage van 500 exemplaren en verspreidde die onder je vrienden.

Had punk een andere ontwikkeling doorgemaakt als er destijds sociale media waren geweest? Was de beweging groter geworden? Of aan snelle populariteit ten onder gegaan? Wie het weet, mag het zeggen. Maar het was natuurlijk geen logische combinatie geweest, een punker met een iPhone. Alhoewel? Jongeren in alle soorten en maten hebben de ontwikkelingen op het gebied van media en communicatie in de afgelopen decennia in hoog tempo en zonder weerstand omarmd.

Dat geldt uiteraard voor internet, dat door jongeren sinds het begin van de jaren negentig wordt gebruikt. Voor de talloze nieuwe commerciële radio- en televisiezenders, waaronder TMF en Radio 538. Voor mobiele telefoons, die rond 2000 met hun opmars in de jongerenmarkt begonnen. Voor de ontdekking van MSN, ook in die tijd, waardoor chatten mateloos populair werd.

Identiteit
Het is logisch dat jongeren zo enthousiast zijn over al die nieuwe media en communicatiemiddelen. Die zijn immers heel goed bruikbaar bij het ontwikkelen van een eigen identiteit. Ze zorgen er voor dat jongeren zich beter dan ooit kunnen oriënteren op wat er zich in de wereld om hen heen afspeelt. Dat ze 24 uur per dag verbonden zijn met de mensen die het belangrijkst voor hen zijn, hun vrienden. En dat ze heel goed aan een grote kring van betrokkenen kunnen laten zien waar ze mee bezig zijn, wat ze aanspreekt, waar ze voor staan.

Interessant is dat binnen sociale media al snel de plaatsen waar jongeren zich ophouden, en de activiteiten die ze daar ondernemen een belangrijke rol zijn gaan spelen. Sociale media hebben dat ook op allerlei manieren gestimuleerd. En dus doen jongeren, gewapend met hun mobiele telefoons met steeds betere camera's, verslag van de concerten waar ze naar toe gaan, evenementen die ze bezoeken en van belevenissen in de weekenden en tijdens vakanties.

Het gevolg is natuurlijk wel dat jongeren iedere dag een overdaad aan informatie en impulsen te verwerken krijgen en voortdurend druk zijn met het maken van een verslag van hun eigen leven. Vinden ze dat erg? Nee! Ze vinden het niet altijd prettig en zouden zich er soms wel van willen afsluiten. Maar over het algemeen zien we dat ze niets willen missen en voortdurend op zoek zijn naar interessante nieuwtjes die ze kunnen uitwisselen, gedachten die ze kunnen delen, dingen die ze kunnen bezoeken; om te laten zien we ze zijn.

Koninginnedag
Activiteiten die door media georganiseerd worden of waar media bij aanwezig zijn, hebben daarom een streepje voor. Denk aan de aanwezigheid van Radio 538 op Koninginnedag in Amsterdam, zo succesvol dat het evenement inmiddels niet meer mag plaatsvinden. Bovendien zien we dat (met name oudere) jongeren steeds grotere afstanden afleggen om interessante evenementen te bezoeken waar ze verslag van kunnen doen.

Voor een interessant evenement kun je jongeren dus vrij gemakkelijk mobiliseren, zeker als het gratis is. Op een enkeling na komen ze niet omdat ze uit zijn op een relletje, maar om erbij te zijn, er deel van uit te maken en er verslag van te doen.

Zo bezien zijn er op het geheimzinnige en dus aantrekkelijke 'evenement' in Haren uiteindelijk weinig jongeren afgekomen, gelet op grote media-aandacht in de dagen die vooraf gingen aan 21 september. En had er voor degenen die er waren misschien toch iets georganiseerd moeten worden, hoe klein ook, om al die jongeren hun 'fotomoment' voor op hun Facebook en hun nieuwtje voor op Twitter te gunnen? Ik denk dat de organisatoren van Lowlands of de Zwarte Cross daar best wat op geweten zouden hebben.