Lage inkomens dreigen op te draaien voor klimaatkosten
Milieudefensie voorziet een ‘sociale kloof’ als de kosten van het klimaatbeleid niet rechtvaardiger worden verdeeld.
De ene wijk vol energieneutrale huizen met stekkerauto’s voor de deur, de andere buurt vol woningen zo lek als een mandje, terwijl bewoners daar hun stijgende energienota niet kunnen opbrengen. Laat staan dat ze isolatie-maatregelen nemen. Het is een schrikbeeld voor de toekomst. Om te voorkomen dat dit werkelijkheid wordt, slaat Milieudefensie nu alarm.
De milieuclub noemt de groei van een ‘sociale kloof’ bij verduurzaming van Nederland een reële dreiging, die ingrijpen vergt. Directeur Donald Pols van Milieudefensie zegt dat het te laat is als armere huishoudens de financiële pijn van toekomstige milieubelastingen gaan voelen, terwijl ze zelf niet de middelen hebben om duurzaam te worden. “Deze groep dreigt zich straks tegen het gehele klimaatbeleid te keren”, vreest Pols. Hij pleit voor andere belastingregels, die de kosten en baten van klimaatbeleid beter verdelen.
“Wie duurzaam wil worden moet geld hebben”, zegt Pols. Particulieren met een krappe beurs kunnen zich geen schone auto of energieneutraal huis veroorloven. Er bestaan wel allerlei subsidies en regelingen, maar zonder eigen geld lukt het huishoudens vooralsnog niet om duurzaam te worden. Dit terwijl iedereen, ook de lagere inkomens, via belastingen en heffingen op de energierekening moet zorgen dat er subsidie voor zonnepanelen en isolatie klaar staat. Pols: “Die groep burgers betaalt mee, maar kan zelf nog niet mee profiteren.”
Belasting
Bij de nu lopende kabinetsformatie is klimaatbeleid een belangrijk onderwerp. Pols hoopt dat de mogelijke coalitiepartners VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de verdelingsvraag aanpakken. Wie het meest vervuilt moet het meest gaan betalen, zegt hij. Dit is nu nog niet zo. Want grote energieverbruikers betalen lagere energiebelasting. “Zoals dit nu geregeld is gaan de armste huishoudens de klimaatkosten het hardst voelen”, zegt Pols.
Een aanpassing van het belastingregime moet dit veranderen. Dus: hoe meer energieverbruik, hoe hoger de belasting. Ook een extra heffing op CO2 zou zorgen voor een eerlijke verdeling. Milieudefensie oppert: geld dat via een CO2-taks is opgehaald kan armere huishoudens via een ‘klimaatbonus’ helpen om schoner te worden.
Politieke partijen in Den Haag beginnen in te zien dat een juiste verdeling van kosten en baten van belang is voor het slagen van landelijke verduurzaming. De VVD voelt echter niets voor zo’n herverdeling van geld. Zodra duurzame spullen en diensten goedkoper worden kan iedereen meeprofiteren, aldus de VVD. Ook CDA en D66 lijken niet van plan nu rigoureuze maatregelen te treffen.
Van de partijen aan de formatietafel wil ChristenUnie wel dat er snel iets gebeurt tegen dreigende scheefgroei. De partij wil de energiebelasting voor grote verbruikers verhogen. Ook een CO2-heffing lijkt de ChristenUnie wel wat. GroenLinks en SP roepen op tot ‘rechtvaardig’ klimaatbeleid. De PVV wil burgers ook kostenverlichting bieden, maar dan door alle klimaatmaatregelen te schrappen.
Dat stevig klimaatbeleid nodig is, staat buiten kijf. Nederland moet milieuafspraken waarmaken in de komende jaren. In 2050 moet Nederland vrijwel volledig schoon zijn, dus vrij van fossiele brandstoffen. Dit betekent dat iedereen een duurzaam huis moet krijgen. Benzineauto’s moeten plaats maken voor elektrische- of andere schone types.
De waarschuwing van Milieudefensie staat niet op zichzelf. Het Sociaal Cultureel Planbureau, vakbond FNV, de Woonbond en energiebedrijf Essent vroegen ook al om een ‘rechtvaardig’ klimaatbeleid.
