Laatste onafhankelijke krant uit Venezuela opereert noodgedwongen vanuit Spanje
De laatste onafhankelijke krant van Venezuela opereert tegenwoordig vanuit Madrid. In Venezolaanse kiosken is hij niet meer te koop. Maar eigenaar Henrique Otero laat zich niet kisten. “Er is verandering op komst", zegt hij op de dag van Maduro's installatie.
De Venezolaanse president Nicolás Maduro laat zich vandaag beëdigen voor een nieuwe termijn van zes jaar. Veel collega-staatshoofden zullen ontbreken. Vrijwel niemand in de regio erkent de pseudo-verkiezingen die Maduro vorig jaar won.
Maar de Venezolaanse kranten zullen het ongetwijfeld enthousiast brengen; het allerlaatste onafhankelijke dagblad verdween vorige maand uit de kiosken. “Voorlopig”, zegt eigenaar Miguel Henrique Otero. “Een militaire opstand is aanstaande.”
In een restaurant in Madrid bestelt Otero een witte wijn en een schaaltje olijven. Hij praat zacht en oogt moegestreden, maar toont zich allesbehalve verslagen. Sinds 2015 bestiert de 71-jarige eigenaar én hoofdredacteur van de Venezolaanse krant El Nacional zijn business noodgedwongen vanuit Spanje. In eigen land zou hij rechtstreeks achter de tralies verdwijnen, zo is hem verzekerd. Ooit was zijn krant – in 1943 opgericht door zijn grootvader – een van de grote centrum-linkse dagbladen van Latijns-Amerika. De afgelopen twee decennia was het een van de weinige media die kritisch bleven op de regering. Half december viel het doek.
Het was een lang van tevoren aangekondigde dood. De revolutie, die in 1999 onder leiding van Hugo Chávez begon, gedroeg zich van begin af aan repressief tegenover de media. “Traditionele dictaturen sloten kranten met groot vertoon en gooiden journalisten in de cel. Dit regime ging subtieler te werk. Fiscale maatregelen, een advertentie-stop voor de overheid, fysieke agressie, rechtszaken tegen de krant en individuele journalisten, haatcampagnes, dreigementen, het hele arsenaal. Toen dat niet werkte grepen ze naar het ultieme instrument: het papier. De staat beheert de papierimport en stuurde kritische kranten elke dag minder papier.”
Dat werkte. In totaal verdwenen 66 titels, waaronder enkele van Latijns-Amerika’s oudste dagbladen. Alleen El Nacional hield stand tegen Nicolás Maduro, de opvolger van Chávez. “Wij hadden een flinke voorraad papier aangelegd en kregen steun van kranten in Brazilië, Colombia en de rest van de regio die ons twee jaar lang papier hebben gestuurd.”
Daarnaast bezuinigde El Nacional op het aantal pagina’s en op de oplage, ooit 170.000. Op het laatst kwam de krant nog maar vijf dagen per week uit met twee vellen papier. “We hadden het misschien nog even kunnen uitzingen met een oplage van 1000 met één pagina, maar dat was zinloos. Nu al kocht de politie soms al onze kranten op bij de kiosken.”
El Nacional gaat nu digitaal verder, ondanks beperkingen. “Na de radio, de televisie en de gedrukte media is nu het internet aan de beurt. Sites worden geblokkeerd.” De vrijheid van meningsuiting neemt af, de repressie neemt toe. Dat is een van de redenen dat mensen niet meer massaal de straat op durven, zoals in de zomer van 2017: “Wie wil protesteren krijgt meteen een knokploeg op zich af. De andere reden is de oppositie die geen goede strategie heeft. De leiders zijn niet geloofwaardig, de ene dag besluiten ze het een, de andere dag iets anders. Mensen zijn wanhopig geworden en denken dat ze nooit iets gaan bereiken. Vier miljoen Venezolanen zijn al vertrokken naar het buitenland.”
Cruciaal jaar
Toch gaat 2019 een cruciaal jaar worden, denkt Otero. “Er hangt verandering in de lucht, en niet via verkiezingen of dialoog, maar op een gewelddadige manier. De hyperinflatie is onhoudbaar, er zijn steeds meer protesten, ook binnen het revolutionaire kamp, scheuren binnen het regime en onrust binnen de strijdkrachten. Er zitten al 200 officieren vast voor vijf mislukte opstanden. Daarnaast zijn Colombia, Brazilië en de VS, maar ook andere landen in de regio en daarbuiten, bereid elke verandering in Venezuela te steunen.”
De internationale sancties – van onder andere de Europese Unie – tegen hoge functionarissen in Venezuela zijn doeltreffend, gelooft Otero. “Het zadelt hun directe omgeving, hun familie, op met grote problemen. Het ontneemt hen bovendien de mogelijkheid om het geld dat ze gestolen hebben ergens te besteden. En het kan anderen binnen de top ertoe bewegen om zich tegen het regime te keren.”
Dat alles samen kan leiden tot een militaire opstand, denkt hij. “Geen klassieke staatsgreep, zoals bij Pinochet in Chili, maar een rebellie met steun van de bevolking, een breuk binnen het regime, gevolgd door een humanitaire interventie,” zegt Otero hoopvol. “Ik denk dat ik eerder in Venezuela terug zal zijn dan mensen denken.”
‘Venezuela martelde verdachten samenzwering’
De regering van Venezuela heeft de afgelopen jaren tientallen militairen die werden verdacht van samenzwering laten opsluiten en martelen. Die beschuldiging uiten Human Rights Watch (HRW) en de Venezolaanse mensenrechtenorganisatie Foro Penal op basis van eigen onderzoek. Volgens de organisaties zijn ook familieleden van verdachten die onvindbaar waren blootgesteld aan fysieke en psychologische martelingen.
Leden van de inlichtingendienst zouden militairen die zij verdenken van het beramen van een staatsgreep in elkaar slaan, verstikken, hun voetzolen afsnijden met scheermessen, onder stroom zetten en met de dood bedreigen. Ze mochten hun families of advocaten dagenlang niet zien en kregen geen adequate medische zorg, stellen HRW en Foro Penal op basis van 32 zaken. De militairen werden verdacht van hoogverraad of het veroorzaken van rebellie tegen het regime van president Nicolás Maduro.
Lees ook: Venezuela is door wanbeleid geruïneerd. Zou u daar willen wonen?
Blije gezichten toen Joshua Holt na twee jaar illegale detentie voet op Amerikaanse bodem zette. Hij kwam niet terug van een gedroomde vakantie, zo vertelde hij president Trump, maar uit een nachtmerrie.
Mislukte ‘Droneaanval’ op president Nicolás Maduro
De Venezolaanse president Nicolás Maduro heeft zaterdag naar eigen zeggen een moordaanslag overleefd. Volgens Maduro ontploften twee drones met explosieven in zijn buurt terwijl hij een toespraak hield bij een legerparade in de hoofdstad Caracas.
EU neemt unieke maatregel tegen Venezuela, maar laat Maduro vooralsnog met rust
De Europese ministers van buitenlandse zaken zullen maandag sancties instellen tegen zeven prominente Venezolanen uit het regerings- en justitieapparaat, onder wie de tweede man na president Maduro en de minister van binnenlandse zaken.
