Laat nationaal egoïsme rond migratie los en voorkom einde EU

De komende Europese Raad, waarin de Europese lidstaten onderhandelen over een nieuw migratiebeleid, is van doorslaggevend belang voor de toekomst van de EU. Als de lidstaten geen manier vinden om de stroom immigranten en asielzoekers in te dammen en te reguleren, dreigt de Europese Unie een fatale klap te krijgen.

De oorzaken van de migratiestromen zijn de instabiliteit en onveiligheid in grote delen van Afrika en het Midden-Oosten, naast terrorisme, armoede, hongersnood en klimaatverandering. Alleen al tussen 2014 en 2017 hebben minstens 13.000 mensen het leven gelaten in de Middellandse Zee, nog afgezien van de tienduizenden die zijn omgekomen in de Sahara.

Een laatste kans

Tegen 2050 zal de bevolking van Afrika verdubbelen tot meer dan 2,5 miljard. Als we niet onmiddellijk optreden, worden de huidige honderdduizenden migranten er miljoenen, met verwoestende gevolgen voor Europa.

De EU en haar lidstaten hebben dit verschijnsel met onvergeeflijke vertraging opgepakt. Onze burgers zijn niet langer bereid een lijdzaam Europa te aanvaarden dat niet in staat is hierop structurele antwoorden te bieden.

De EU-top, vandaag en morgen in ­Brussel, is de laatste kans om een half miljard Europeanen niet teleur te stellen. Hier is moed voor nodig en een reële strategie op korte, middellange en lange termijn.

Maak een einde aan die boten

Ten eerste moet op korte termijn een einde worden gemaakt aan het vertrekken van de boten en moet worden voorkomen dat smokkelaars de levens van tienduizenden mensen in gevaar brengen. Wie echt asiel nodig heeft, mag niet worden overgeleverd aan mensenhandelaren. Hiervoor moeten we meer samenwerken met doorreislanden in Noord-Afrika. In Niger heeft die aanpak al succes opgeleverd. Vóór 2016 vertrokken daar 150.000 migranten per jaar, in 2018 waren dat er 5000. Tegelijk konden 1500 asielzoekers geëvacueerd worden uit Libië, die tijdelijk worden opgevangen in Niger.

Een doeltreffende strategie besteedt ook aandacht aan de oorzaken van deze exodus. In de volgende EU-begroting moet minstens 40 miljard euro uitgetrokken worden voor een Marshallplan voor Afrika. In de komende tien jaar moeten 500 miljard euro aan investeringen vrijgemaakt worden. Zo kan Afrikaanse jongeren hoop in eigen land geboden worden.

Een eerlijkere verdeling

De tweede pijler van de strategie is de verdeling van de asielzoekers over de EU. Van de 650.000 asielaanvragen in de EU in 2017 zijn er 416.000 ingediend in slechts drie landen: Duitsland, Italië en Frankrijk. Dit leidt tot toenemende spanningen tussen onze lidstaten.

Al in november heeft het Europees Parlement een voorstel goedgekeurd om asielzoekers eerlijker te spreiden. Ik heb de regeringsleiders van de EU gevraagd dat te gebruiken als basis voor de hervorming van het huidige beleid.

Om de landen die onwillig staan tegenover deze herverdeling over te halen, moeten zij overtuigd worden dat de Unie de buitengrenzen kan controleren en de stroom migranten uit Noord-Afrika kan indammen. Alleen wie recht heeft op bescherming onder hervestigingsprojecten van de VN moet in Europa toegelaten worden. Zij kunnen veilig worden overgebracht en eerlijk over de ontvangende EU-lidstaten worden verdeeld, zoals reeds gebeurt vanuit de opvangkampen in Turkije, Jordanië en Libanon.

Zonder geloofwaardig Europees beleid zal het ‘ieder voor zich’ zegevieren. Dat zou een renationalisering van het migratiebeleid, het sluiten van nationale grenzen en het einde van Schengen betekenen. Mijn oproep aan de Europese Raad is om het nationaal egoïsme los te laten en samen actie te ondernemen om het einde van de EU te voorkomen.

Lees ook:

EU-leiders komen bijeen voor extra topontmoeting over immigratiebeleid

In de wirwar van bilaterale overlegjes en regionale topontmoetingen over de vertrouwenscrisis in het Europese migratiebeleid komt er nog een topje bij. Een vierdaagse grote EU-zomertop.

Mark Rutte wil EU-top gebruiken om Europa te verenigen over migratie

Hij kan de man worden die dit weekend Noord en Zuid, én Oost en West dichter bij elkaar brengt op de extra migratietop. Welke positie kiest Nederland over migratie, nu de kwestie Europa politiek ernstig verdeelt?