Laat 2016 het jaar van het verschil worden

Voor mij gaat 2015 de boeken in als het jaar van de polarisatie. Het jaar van 'verzet', van vuurwerkbommen en vluchtelingenvrees, van pro-Piet-protesten en polderchauvinisme. Maar ook van recordaantallen vrijwilligers, Welkom Winkels en Dieuwertje Blok, die geen blad voor de mond nam. Of we het nu leuk vinden of niet, Máxima had gelijk: dé Nederlander bestaat niet. Dat werd gisteren nog maar weer eens bevestigd door het Sociaal en Cultureel Planbureau, want de kloof tussen hogeropgeleiden en de rest groeit nog steeds, zo bleek uit recent onderzoek.

Misschien moeten we om te beginnen eens kijken naar hoe we dingen noemen. Zo vraag ik me af waarom een academische opleiding per se 'hoger' zou zijn dan een opleiding tot lasser, monteur of kok. Je leert andere dingen, op een andere manier. De één meer uit de boeken, de ander meer door het te doen.

Om nou te zeggen dat het één 'hoger' is? Dat impliceert dat we het één meer waarderen dan het ander; 'hoofdmensen' zijn meer waard dan 'handenmensen'. Wat feitelijk natuurlijk ook zo is in onze huidige samenleving, gezien de oververtegenwoordiging van academici in de top van bedrijfsleven, media, cultuur en politiek, en de ondervertegenwoordiging van beroepsopgeleiden.

En dat is precies het probleem. Want wie zegt dat hoofdmensen beter zijn in bedenken en besturen dan handenmensen? En waarom leggen we ons zo makkelijk neer bij die status quo? Zouden politieke partijen in een zogenaamd representatieve democratie niet iets harder hun best moeten doen om ook werkelijk representatief te zijn, net zoals ze bij een zogenaamd publieke omroep misschien iets harder hun best zouden moeten doen om aan te sluiten bij de volle breedte van dat publiek? In plaats van een elitaire wetenschapsquiz te maken voor bèta's, zoals verschillende briefschrijvers in deze krant terecht opmerkten.

Over elitair gesproken: toen ik nog columnist was bij het Algemeen Dagblad, kreeg ik geregeld opgetrokken wenkbrauwen van 'intellectuelen' die zich er (soms zelfs hardop) over verbaasden dat iemand als ik - een progressieve, feministische, maatschappelijk betrokken collega-intellectueel - een column schreef voor zo'n niet-intellectuele krant. Sinds ik begin dit jaar de overstap maakte naar Trouw, kreeg ik van diezelfde zelfbenoemde intellectuelen een omgekeerde reactie: 'Wat een mooie promotie, naar zo'n kwaliteitskrant als Trouw'.

Jazeker, een heel mooie overstap. Maar waren mijn columns in het AD dan minder waard, want gericht op een 'lageropgeleid' publiek?

Die opgetrokken wenkbrauwen, die krijg ik nou nooit van AD-lezers die mij vragen waar mijn columns zijn gebleven.

Mijn wens voor 2016? Dat dit het jaar wordt van het verschil. Laten we het voor de verandering eens vieren, dat we allemaal anders zijn. Dat we links zijn en rechts, alles liever anders willen en dingen liever laten zoals ze zijn. Dat we hoofdmensen en handenmensen zijn. Dat we wel en niet geloven in God, Allah, Jahweh, Boeddha en niet weten of Hij (of Zij) bestaat. Dat we wit zijn en zwart, en alles daartussenin. En dat dat mooi is. Sterker nog, dat we er sterker door worden, door dat verschil. Dat dat de zuurstof is die ons land juist nu zo hard nodig heeft, nu de polarisatie elk debat dreigt te verstikken. Lang leve het verschil!

undefined