Kwetsbaar Europa

Nederland is sinds 1 januari voorzitter van de Europese Unie. Tijd om mijn hangende buurman in Noord-Frankrijk op te zoeken. Hij glimt in de ochtendmist en ziet er sjofel uit. Wat wil je, dit is de regio waar het EU-vijandige Front National pas veel stemmen trok.

Die hele EU, zeg ik tegen mijn buurman, begon toch toen in 1922 jouw vriend Richard von Coudenhove de Paneuropese Unie oprichtte? Hitler, die een heel ander idee over Europese eenwording had, schold hem daarom voor bastaard uit. Von Coudenhove was overigens een graaf. Niet handig, vind ik. Zo kon van begin af aan de Europese samenwerking een spelletje lijken voor de verveelde elite.

Ik kijk naar mijn hangende buurman. Die ziet er niet bepaald uit alsof hij uit hogere kringen komt. Geen jacquet, geen glimmende knopen maar roestige spijkers. Ik denk aan de opmerking van een lezer dat ik tegen hem niet eerbiedig genoeg zou zijn. Maar ja, hij lijkt op zo'n type dat onder een brug slaapt en als hij niet oppast op een selfie van paus Franciscus komt. Ik schrik op. Er rijdt een gendarme voorbij. Sinds de aanslagen in Parijs is ook hier de politiecontrole verscherpt.

Weet je nog, vervolg ik, dat Von Coudenhove een Europees volklied voorstelde? Beethovens 'Ode an die Freude'. Ook ontwierp hij een vlag: een blauw vlak met een zon, als symbool van de Europese cultuur. In die zon zette hij een kruis, want het christendom is de pijler waarop Europa rust.

Wacht - het valt me op dat mijn buurman een beetje scheef hangt. Zou het Front National hem met hun campagnewagen een tik hebben gegeven? Om hem als een 'voetnoot' in de geschiedenis te laten tuimelen, zoals hun stichter de Holocaust noemt?

Maar dat christelijke kruis, herneem ik, riep verzet op bij het nieuwe lid Turkije. Von Coudenhove was toen direct bereid om een islamitische halve maan aan zijn vlag toe te voegen. Buurman, weet jij waarom? Was het een bewijs van lafheid, zoals het Front National en de PVV zeggen, van bleke decadentie van de elite? Had hij Turkije niet met harde taal zijn plaats moeten wijzen? Zoals we vandaag schelden op de islam, vluchtelingen wegkijken, geweld beantwoorden met geweld? Maar gaan wijzelf zo niet op de vijand lijken? Nou, zeg eens wat? De mond van mijn buurman blijft dicht, alleen zijn wonden zijn open.

Voor Von Coudenhove, bedenk ik, had zijn bereidheid om een islamitisch symbool aan de Europese vlag toe te voegen alles te maken met zijn christelijke geloof. Het was een gebaar van respect, verdraagzaamheid en naastenliefde. Waarden die Europa groot hebben gemaakt. Volgens die waarden leven is niet laf, maar vereist de moed van het geloof. De moed om kwetsbaar te zijn en je te openen voor de ander.

Ik kijk nog eens naar mijn buurman die daar met zijn blote lijf in weer en wind hangt. Ja, laat hem dan toch maar onze God zijn. Want de enige weg is om met onze kwetsbaarheid te leren leven. Laten we niet bang zijn voor vluchtelingen, de islam kritisch verwelkomen, op terreurdaden beheerst reageren, populisten niet toestaan om anderen te overschreeuwen. Dan verliezen we onze Europese identiteit niet maar houden die juist hoog.

Het alternatief, zei Von Coudenhove, is een andere god: 'De afgod van de (politie)staat'.

Daar komt die gendarme weer aanrijden.

undefined