Kunst moet Maasvlakte zichtbaar maken
Met kunstprojecten wil het Rotterdams havenbedrijf burgers betrekken bij de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Gisteren diende het opgespoten zand als filmdecor.
Een eenzame tractor trekt in het eerste ochtendlicht een spoor op het Slufterstrand. Dit is de grens tussen oud en nieuw Nederland. Waar nu nog Noordzeewater rolt richting kust, is over een paar maanden land. En over enkele jaren meren hier de grootste containerschepen aan.
Van een afstandje volgt kunstenaar Jan Dibbets met zijn camera de tractor. Veertig jaar geleden deed hij het al eens ergens anders aan de Nederlandse kust. De zeven minuten durende film ’12 hours tide object with Correction of Perspective’ werd een kunstklassieker. Dibbets toonde dat onze ogen ons kunnen bedriegen. Het door de tractor getekende trapezium op het strand ziet er verder weg uit als een rechthoek. En wat voor de eeuwigheid lijkt gemaakt, blijkt tijdelijk. Het opkomende water wist de figuur uit totdat er niets meer aan herinnert. Een metafoor voor de kustlijn die hier binnenkort onherkenbaar veranderd zal zijn.
De hernieuwde opname van Dibbets klassieker is de eerste van een serie kunstzinnige projecten op en bij de Tweede Maasvlakte, de uitbreiding van de Rotterdamse haven in de Noordzee die in 2013 klaar moet zijn. „Het is eigenlijk een groot project, kosten 3 miljard euro, dat zich buiten het beeld van heel veel mensen voltrekt. Je komt hier alleen als je er iets te zoeken hebt”, zegt woordvoerder Sjaak Poppe van het Havenbedrijf Rotterdam. „Er is een vrij grote groep mensen die wel geïnteresseerd is in kunst, maar niet in haven en economie. Die kun je zo laten zien wat er op de Tweede Maasvlakte gebeurt.”
Het is daarom de bedoeling dat de heruitgave van Dibbets vloedproject een veel grotere verspreiding krijgt dan de eerste versie. Theo Tegelaers van Stichting Kunst en Openbare Ruimte, dat verantwoordelijk is voor het kunstprogramma op Maasvlakte 2, overweegt om de nieuwe versie op YouTube te zetten. Dibbets laat zien hoe bijzonder het Nederlandse landschap is, zegt Tegelaers: het licht, de platheid, het lijnenspel. Bij de opening van het informatiepaviljoen over de Tweede Maasvlakte eind april gaat Dibbets herhalingsoefening – ditmaal geschoten met videocamera, in kleur en groot beeldkader – in première.
Dibbets maakte begin 1969 zijn film in opdracht van Gerry Schum. De televisie deed z’n entree in vrijwel alle huiskamers en de Duitse kunstenaar vroeg een aantal vakgenoten speciaal iets te maken voor het nieuwe medium. Naast landschapskunst bestond de Fernsehengalerie onder meer uit een reeks ’televisie als open haard’.
Andere kunstprojecten dit jaar zijn een gps-wandeling en een ’Las Vegas-achtig plaatsnaambord’ voor binnenkomende schepen. De komende jaren moet kunst zo kijkers lokken naar een industrieel landschap waar werkelijk alles door mensen bedacht en geschapen is. „Eigenlijk”, overpeinst Poppe, „is dit een heel groot kunstwerk van drie bij vijf kilometer”.
