Kritiek op Qatar komt toch vooral van westerse landen

Er bestaat in Nederland veel ongemak over het WK voetbal, dat zondag begint. De laatste maanden ging het veel over de werkomstandigheden van arbeidsmigranten en de houding van Qatar ten opzichte van de lhbti+-gemeenschap. De meeste rumoer ontstond twee weken geleden, toen WK-ambassadeur Khalid Salman tegen de Duitse omroep ZDF stelde dat homoseksualiteit ‘een geestesziekte’ is.

De selectie van Australië nam eind oktober als eerste WK-deelnemer een filmpje op waarin Qatar werd opgeroepen meer te doen voor arbeidsmigranten en homoseksuelen. Maar verder zijn het toch vooral individuen die zich uitspreken, en dan vooral voetballers. Afgelopen weekend nog vertelde de Portugees Bruno Fernandes van Manchester United bij Sky Sports dat ook hij de beelden zag van mensen die stierven bij de bouw van de stadions. “Dat wil niemand zien. Voetbal moet voor iedereen zijn. Een WK dat meer is dan voetbal, dat een feest is voor fans en spelers, dat zou beter moeten zijn geregeld dan het nu is.”

Fernandes kreeg bijval van zijn teamgenoot Christian Eriksen, die zelf voor Denemarken speelt. In dat land is er forse kritiek op het WK. Een initiatief om te trainen in shirts waarin aandacht werd gevraagd voor de rechten van arbeidsmigranten, werd door wereldvoetbalbond Fifa verboden. Wel speelt het Deense team in shirts waarin het logo van sponsor Hummels is vervaagd, omdat de sponsor niet geassocieerd wil worden met het wereldkampioenschap. Spelers reizen zonder partner en/of kinderen naar Qatar, om geen ‘extra omzet’ te genereren.

Niet de ogen sluiten

In Duitsland zaten de stadions afgelopen weekeinde bij de laatste speelronde in de Bundesliga vol met fans die ageerden tegen het WK. In zeker elf stadions werd met grote spandoeken opgeroepen tot een boycot van het toernooi. Het Duitse elftal houdt naast voetbal ook aandacht voor andere zaken, beloofde bondscoach Hans-Dieter Flick, die zei ‘de ogen niet te sluiten’. “Ik ben sprakeloos en verbijsterd door de dingen die gebeuren in Qatar. We willen misstanden onder de aandacht brengen.”

De discussie over het WK lijkt vooral te spelen in landen uit het noorden en het westen van Europa. Gijs de Jong, de KNVB-directeur die wel afreist naar Qatar, zei daarover: “Wij hebben de luxe ons druk te maken over mensenrechten in Qatar, veel landen hebben die niet.”

In veel Europese landen is de scepsis over het WK in Qatar geen groot thema. Ook in Frankrijk niet. Zeker twintig Franse steden hebben wel besloten om geen podia te bouwen met daarop grote schermen. De burgemeesters van onder meer Parijs, Marseille en Bordeaux hebben dat zelf afgedwongen, onafhankelijk van de regering. In Spanje is amper kritiek hoorbaar. Koning Felipe ontving in mei nog met alle egards de emir van Qatar. Felipe kreeg nadien een persoonlijke uitnodiging voor het WK.

Los van de kritiek uit enkele westerse landen is het vrij stil als het gaat om de mensenrechten in Qatar. Wereldvoetbalbond Fifa riep twee weken geleden op om in Qatar “het voetbal centraal te stellen” en niet mee te gaan in “ideologische en politieke gevechten die in de wereld bestaan”. De overkoepelende federaties van Zuid-Amerika en Afrika, respectievelijk de Conmebol en de Caf, schaarden zich daarna achter die woorden. Caf-voorzitter Patrice Motsepe zei dat het WK “mensen uit verschillende landen en continenten samenbrengt om het voetbal en de vooruitgang van de mensheid te vieren”.

Lees ook:

Hassan Al Thawadi, baas van het omstreden WK: Vooruitgang kost tijd, ook in Qatar

De hoogste baas van het omstreden WK voetbal in Qatar, Hassan Al Thawadi, was in Amsterdam om lastige vragen te beantwoorden. Over de mensenrechten in het land, de doden bij de bouw van stadions en de corruptie bij de toewijzing. ‘Kritiek is goed, daar doen we wat mee.’