Krijgt de man weer de schuld

Schrijver Jan van Mersbergen staat in een nieuwe serie stil bij zijn rol als man in allerlei situaties. Wat te doen als je al vijandig wordt bejegend als je gewoon door de stad fietst?

JAN VAN MERSBERGEN

Afgelopen zomer had ik een aanvaring met een vrouw, op de fiets. Ik reed rechtdoor op een fietspad, zij kwam van links en schatte mijn snelheid niet goed in, ze sneed me af. Rechts kon ik er niet langs en links ook niet. Ik remde hard maar reed toch behoorlijk hard tegen haar fietstassen aan.

In het stadsverkeer maak je zulke dingen wekelijks mee, dus ik bleef rustig. De vrouw voelde op haar beurt dat ik haar raakte en reageerde erg boos. Ze riep: "Je kunt toch aan de kant gaan?"

Soms is het crossen en slalommen in het verkeer, maar dit keer kon ik niet opzij en ik laat me niet afsnijden om vervolgens uitgekafferd te worden. Dus ik passeerde haar, stopte voor haar en zei: "Even voor de duidelijkheid. Als jij uit je doppen kijkt is er niks aan de hand. Oké?"

Ze reageerde emotioneel: "Ik heb het helemaal gehad met het verkeer en met deze verrotte maatschappij, en vooral met die mannetjes."

Met de nadruk op 'mannetjes'.

Reageerde ze zo fel omdat ze dacht dat ik haar met opzet aanreed? Reageerde ze zo fel omdat ik een man was, en die rijden nu eenmaal vrouwen aan? Fietste ze zo brak in het kader van de seksegelijkheid?

Het maakt me niet zoveel uit, ze moet gewoon opletten.

"Mevrouw", zei ik, "ik rij je niet aan, want ik rem als een idioot. Ik kon je alleen niet meer ontwijken."

Ze leek in paniek. Ze riep dat ze die dag al door een scooter was aan gereden. Ze huilde. Ze riep: "De wereld is helemaal naar de klote door jullie, mannetjes."

"Adem even rustig", zei ik, en volgens mij legde ik zelfs een hand op haar arm. "Het gaat niet om de wereld of om mannetjes of vrouwtjes, als jij op deze manier verder fietst dan kom je die winkelstraat daar niet levend over."

Ze keek me aan. Ze werd rustig. Ik was geen verkeersmonster dat vrouwen aanreed, ik was voor rede vatbaar. En zij nu ook.

"Jij bent gelukkig wel aardig", zei ze.

"Dank je, maar ik laat niet alles over me heenkomen."

Ze zei sorry, en ik zei: "Hou je taai en doe voorzichtig."

Wat was er met deze vrouw aan de hand? Het kan gebeuren dat iemand in het verkeer een ander over het hoofd ziet, maar waarom maakte ze hier een man/vrouw-kwestie van? Waarom gaf ze mij als man en alle andere mannetjes op de wereld de schuld van haar beroerde fietsgedrag?

Nu is het voor een man gevaarlijk iets over man/vrouw-kwesties te zeggen. Je wordt al gauw beschuldigd van mansplaining: dat een man vrouwen vertelt hoe het zit. Aan dat valse argument heb ik weinig boodschap, ik was alleen benieuwd naar wat er achter de reactie van deze vrouw zat.

Het leek erop dat ze zich achtergesteld voelde. Door mannen. Die zaten haar in de weg, die maakten dat ze zich minder voelde, die maakten van haar dag een rotdag. Haar reactie kwam door een gevoel van ongelijkheid.

Onze botsing was echter in het verkeer en in het verkeer is iedereen gelijk. Een rood licht is voor mannen én vrouwen rood. Verkeer maakt trouwens ook geen onderscheid in geloof, lengte, ras, kleur, leeftijd.

Maar deze fietsende vrouw draaide eerst de rollen om (ze deed of zij aangereden werd) en vervolgens praatte ze in een gelijke situatie vanuit een onderscheid tussen mannen en vrouwen (een mannetje misbruikte zijn machtspositie en had het op haar gemunt).

Waarom houdt deze vrouw vast aan een verschil tussen mannen en vrouwen? Waarom neemt ze dat achtergestelde gevoel mee in het verkeer?

Een interessante vervolgvraag: Is dat verschil voor haar wellicht wenselijk?

Het lastige aan dit voorval is dat ik niet kan beoordelen met welk gevoel mensen door de stad scheuren. Daar heb ik ook helemaal geen zin in, als ze maar op tijd remmen en sturen als er een bocht komt. Toch dacht ik nog vaak aan 'mannetjes'.

Ik ken mannetjes in de zin van: mensen die je in kunt huren voor een klus. En dat is, als het om gelijkheid gaat, een andere mooie en heldere insteek.

Mannetjes maken duidelijk dat er op veel vlakken wel degelijk ongelijkheid is. Een vanzelfsprekende ongelijkheid.

Want wanneer huur je iemand in? Als je om wat voor reden dan ook die klus zelf niet kunt of wilt doen. Je kunt ook een vrouw inhuren, maar de term 'vrouwtjes' is me in dit kader niet bekend. In elk geval kan een mannetje iets wat je zelf niet kunt, en maken mannetjes een duidelijk onderscheid met als basis de vraag: wie doet wat?

In elk huishouden speelt dat: de taakverdeling.

Ons huishouden: vrouw, man, jongen, meisje. De taken zijn evenwichtig verdeeld.

Ik kook het meest, dat heeft vooral met tijd te maken. Afwassen is simpel: dat doet degene die niet gekookt heeft, geholpen door een van de kinderen. Andere huishoudelijke taken worden zo'n beetje verdeeld naar interesse, kunde, netheid, naar wat je belangrijk vindt.

Mijn vriendin heeft nog nooit een vuilniszak naar de container gebracht maar vouwt wel de was op. Zij doet dat heel netjes, mij maakt het niet veel uit hoe die shirtjes in de kast liggen.

Belangrijkste scherprechter in vanzelfsprekende ongelijkheid: de boor.

Als er in huis een gat geboord moet worden, dan doe ik dat. Dit gaat vanzelf en is geaccepteerd door alle partijen.

Ik weet niet beter: als er een gat geboord moet worden, laat de vrouw dat aan de man over, te beginnen bij mijn moeder. Zij laat mijn vader gaten in de muur boren. Hij is het mannetje met de boor. Hierover hebben ze nooit een meningsverschil en geen van beiden heeft de wens deze verhoudingen te veranderen.

Samen komen ze er wel uit.

Gelijkheid op belangrijke vlakken (stemrecht, arbeidsvoorwaarden, verkeer) is in Nederland geregeld. Natuurlijke ongelijkheid op onbeduidende vlakken laat zich moeilijker bijschaven.

Tegen mensen die deze twee factoren, ingegeven door welke persoonlijke gevoelens dan ook, hardnekkig door elkaar halen, zou ik alleen willen zeggen: gelijkheid is geen gevoel.

Reageren

Ergert u zich ook aan 'mannetjes'. Of bent u er één? We zijn benieuwd naar uw kijk op de zaak. Reageer in maximaal 120 woorden via tijdpost@trouw.nl.

undefined

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden