Kraamzorg staat weer ter discussie

Kraamzorg moet uit het basispakket van de zorgverzekering. Wie het toch wil, moet zich aanvullend verzekeren. Dat stelt Barbara Baarsma, algemeen directeur van SEO Economisch Onderzoek. Haar pleidooi roept vragen op. Is kraamzorg in onze participatiesamenleving overbodig? Moeten mensen een beroep doen op hun netwerk als ze een kind krijgen? Of levert het schrappen ervan gevaarlijke situaties op? Wordt het daarmee een service voor de rijken?

Baarsma is niet de enige die kraamzorg geen noodzakelijke medische zorg vindt. Toen Edith Schippers dik twee jaar geleden een oproep deed om na te denken over bezuinigingen in de zorg, kreeg haar ministerie van volksgezondheid een grote stapel suggesties binnen. Het schrappen van kraamzorg kwam meerdere keren terug.

De minister hoefde uiteindelijk niet in het basispakket te snijden. Zij haalde haar bezuinigingen binnen door akkoorden te sluiten met specialisten, artsen en verpleegkundigen die beloofden de hoeveelheid onnodig verleende zorg flink in te dammen. De 300 miljoen euro die nog op het pakket zou moeten worden bespaard, zou worden behaald door strenger te selecteren bij bijvoorbeeld het uitschrijven van medicijnen.

Maar de discussie komt terug. Het College voor Zorgverzekeringen geeft begin volgend jaar advies. Meent het college dat kraamzorg uit het pakket kan, dan kan de politieke discussie weer losbarsten.

undefined

Voor

Barbara Baarsma stelt dat kraamzorg een heel fijne gemaksdienst is, maar geen essentiële zorg. Volgens de directeur van SEO Economisch Onderzoek levert het schrappen van kraamhulp uit het basispakket 300 miljoen euro op.

Een ander argument van Baarsma is dat de zorgverzekering er is om risico's af te dekken. Zwanger worden is geen risico, maar dat doe je volgens haar weloverwogen en bewust. Daar kun je dus prima voor sparen of een aanvullende verzekering voor afsluiten. Bovendien kan het kan ook nog een stimulans zijn voor de vader om er in de eerste fase van het leven van zijn kind bij te zijn. Emancipatoir gezien pure winst, stelt Baarsma. En is vader 'niet geschikt' dan kunnen familie, of vrienden bijspringen. Dat past volgens haar helemaal in de participatiesamenleving.

Kraamzorg uit het pakket halen gaat de PvdA veel te ver ('het is geen overbodige luxe'), maar Kamerlid Lea Bouwmeester begrijpt de discussie wel. "Er wordt nu veel te zwart-wit gedacht over de inhoud van het basispakket. Iets zit er wel of niet in, terwijl je zou moeten kijken wie het nodig heeft en wie niet." Sommige mensen hebben volgens Bouwmeester geen opstarthulp nodig als ze een kindje krijgen, anderen juist veel meer.

Nu bepalen artsen en verloskundigen hoeveel een moeder en kind nodig hebben, maar zij zijn ook belanghebbenden. "Zelf had ik een keizersnee, dus kreeg ik tien uur extra. Mij werd niet gevraagd of dat nodig was. Dat besef je pas later." Bouwmeester wil al bij de begrotingsbehandeling van volksgezondheid dit najaar de discussie over het basispakket voeren. De PvdA wil veel meer maatwerk; bijvoorbeeld niet standaard kraamzorg voor iedere vrouw, maar afhankelijk van noodzaak en behoefte.

ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik vindt kraamzorg zeer essentieel, maar is wel gevoelig voor de argumenten van de PvdA. 'Misschien moet je wel toe naar een systeem van indicaties per vrouw', komt er na een felle verdediging van kraamzorg in het basispakket aarzelend uit. Met meteen daarop een belangrijke kanttekening: "Dat wordt dan ook meteen heel bureaucratisch. Ik vraag me af of dat opweegt tegen de besparing die het oplevert."

undefined

Tegen

Siska de Rijke van de Nederlandse Beroepsvereniging voor de Kraamzorg (NBvK) heeft geen fiducie in de participatiesamenleving bij kraamzorg. De Rijke doet liever een beroep op het solidariteitsbeginsel. Ze hekelt het idee van Baarsma, goedkoop zou weleens duurkoop kunnen worden. In plaats van een besparing, zou het schrappen van kraamzorg uit het basispakket volgens de NBvK kunnen leiden tot misschien wel 600 miljoen aan extra kosten voor huisartsen, gynaecologen of ziekenhuisopname.

Uit politiek Den Haag komen ook weinig echt enthousiaste reacties. De VVD- en D66-fractie willen zich eerst nog op het onderwerp beraden, dus misschien is daar steun te vinden, maar verder zijn de Kamerleden vooral afwerend. Kraamzorg is veel meer dan beschuitjes smeren en ramen lappen, klinkt het. Haal je het in een keer weg, dan gebeuren er ongelukken.

CDA-Kamerlid Hanke Bruins Slot haalt er een onderzoek van het Amsterdam Medisch Centrum bij. "Het is bewezen dat er van kraamzorg een beschermend effect uit gaat. Het voorkomt complicaties en daarmee ook duurdere zorg."

Volgens haar doet Baarsma het voorkomen alsof het 'pamperzorg' is, maar Bruins Slot ziet wel degelijk een medische meerwaarde. "Het is ook een belangrijke manier om ouders het vertrouwen te geven om aan kinderen te beginnen."

Dat doet volgens haar niets af aan de participatiesamenleving waar ook het CDA zo graag voor staat. "Het biedt een belangrijke basis. Jonge ouders leunen daarnaast nog altijd op hun eigen omgeving."

"Dat leunen op de omgeving zorgt in negen van de tien gevallen voor reproductie van problemen", zegt PvdA-Kamerlid Agnes Wolbert. Baarsma vindt dat vrouwen het van hun netwerk moeten hebben, maar als het bij de moeder niet goed ging, krijg je dat ook mee.

"Dan ga je er vanuit dat het altijd goed gaat in het leven. Als je de hele gezondheidszorg zou richten op hoger opgeleide en gezonde mensen is er weinig aan de hand. Maar dat zijn de meeste mensen niet."

Voor de ChristenUnie is de ondersteuning bij het geven van borstvoeding een essentieel onderdeel van kraamzorg dat echt door professionele krachten moet worden gedaan.

"De sociale structuren van vroeger hebben we niet meer", zegt Kamerlid Carla Dik. "En het gaat om professionele zorg, zoals ook wondverzorging."

Dat veel mannen aan het werk zouden gaan als de kraamzorg er is, vindt zij niet zo'n probleem. "Dat is praktisch. Ze hebben een beperkt aantal vrije dagen."

undefined

De situatie nu

Iedere vrouw die in Nederland bevalt, heeft volgens de basisverzekering recht op 24 tot 80 uur kraamhulp. Dat is verzorging, ondersteuning en begeleiding van moeder en kind na de bevalling. Hoeveel uur het wordt, hangt af van de omstandigheden, zoals de zwaarte van de bevalling. De arts of verloskundige bepaalt dit. Wie alleen een basisverzekering heeft betaalt per uur 4,10 euro aan eigen bijdrage.

undefined