Koude kermis of kappen met 'koude progressie'

Het heeft iets geruststellends dat de Duitse politiek voor de buitenwereld zo saai is. Europa heeft geen beste herinneringen aan tijden waarin politiek bij onze oosterburen vlamde. Toch zijn de Bondsdagverkiezingen allerminst onbelangrijk. Duitsland is niet alleen veruit onze belangrijkste handelspartner, het hangt ook in hoge mate van dat land af hoe het verder zal gaan met de euro.

Merkel door de knieën
Indien de combinatie rood-groen (sociaal-democraten plus Bündnis/Die Grünen) wint komt Nederland meer geïsoleerd te staan in het verzet tegen de vorming van eurobonds. Invoering van eurobonds zou betekenen dat de kosten van overheidsschulden over de hele eurozone worden uitgesmeerd: landen die hun overheidsfinanciën relatief enigszins op orde hebben, zoals Nederland en Duitsland, moeten dan een veel hogere rente op leningen betalen opdat de probleemlanden leningen tegen lagere rente kunnen afsluiten. Met een rood-groene meerderheid in de Bondsdag gaat dus niet alleen de Duitse maar ook de Nederlandse belastingbetaler van een koude kermis thuiskomen.

Of de huidige coalitie van christen-democraten en liberalen echter kan doorregeren, hangt vooral af van de vraag of de liberale FDP boven de kiesdrempel van 5% weet te komen. De afgelopen jaren heeft de FDP in de peilingen steeds onder die 5% gesudderd. Met de verkiezingen in zicht lijkt de partij het misschien toch net wel te gaan halen. Als die partij het echter niet haalt en er zou een grote coalitie, zwart-rood, komen dan is het de vraag of Merkel niet door de knieën gaat en alsnog met eurobonds instemt.

Hoger tarief
Merkwaardig genoeg komt de enige serieuze partij die in haar verzet tegen eurobonds zeker zal blijven volharden, Alternative für Deutschland (AfD), in peilingen niet verder dan 2 à 3%. Onder Duitse burgers bestaat veel weerzin tegen de reddingsoperaties die de laatste jaren voor zwakke eurolanden zijn ondernomen. Toch vertaalt die weerzin zich vooralsnog niet in electorale steun voor de AfD. Zelf hoopt de partij dat de peilingen haar werkelijke kracht onderschatten. Maar veel kiezers die deze partij - die pleit voor ofwel een kleinere eurozone bestaande uit financieel solide landen of anders een terugkeer naar de D-mark - een warm hart toedragen, zijn bevreesd dat een stem op de AfD de huidige zwart-gele (christendemocratisch-liberale) coalitie ondermijnt. Dan belanden zij met rood-groen van de regen in de drup.

Nederlanders hebben genoeg reden in de gaten te houden wat de Duitse kiezers op 22 september in de stemlokalen gaan doen. Los van de uitslag, mag één onderdeel uit de verkiezingsprogramma's van FDP en CDU/CSU hier zo worden overgenomen. Beide partijen beloven, de FDP in steviger bewoording dan CDU/CSU, een einde te maken aan de 'kalte Progression' in de inkomstenbelasting. Zo'n 'koude progressie' houdt in dat de overheid het moment waarop iemand in een hogere schijf van de inkomstenbelasting valt niet laat meestijgen met de inflatie. Daardoor belandt een belastingbetaler steeds sneller in een schijf met een hoger tarief. Ook opeenvolgende Nederlandse regeringen (tot en met de huidige) hanteren graag deze geniepige vorm van belastingverhoging. 'De staat mag zich niet op kosten van de burgers aan inflatie verrijken', stelt de FDP. Laten politici ook in ons land deze woorden, of de FDP nu wel of niet over de kiesdrempel weet te komen, ter harte nemen.

Patrick van Schie is historicus en directeur van de Teldersstichting, het onafhankelijk wetenschappelijk bureau ten behoeve van het liberalisme gelieerd aan de VVD. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.