Komen Gaza en Israël nu wel tot een akkoord?

Eerdere onderhandelingen in Egypte liepen stuk op die ene specifieke eis van Hamas: de totale opheffing van de economische blokkade in Gaza. Sinds Hamas in Gaza de scepter zwaait, zijn de maatregelen in het gebied opgeschroefd. Er mag nu al bijna zeven jaar haast niets het gebied in. Beton, ijzer en alle andere dingen waar mogelijk wapens mee kunnen worden gemaakt, weert Israël.

Maar door die maatregelen worden de Gazanen economisch gewurgd, zegt Trouw-redacteur Sander Becker. "Alles in het gebied valt praktisch uit elkaar. Mensen kunnen geen nieuwe verdieping op hun huis bouwen, de stroomvoorziening is slecht, de infrastructuur deugt niet en velen hebben geen stromend water. Het volk zucht enorm onder de druk van Israël."

Waarom gaat Israël maar niet akkoord met deze voornaamste eis van Hamas?
"Israël vreest dat Hamas onbeperkt wapens kan binnenhalen op het moment dat de grenzen opengaan. Hamas zou dan gemakkelijker terroristische aanslagen op Israël kunnen plegen. Die vrees is gegrond, maar tegelijkertijd heeft Israël een ontzettende militaire overmacht. Het land is goed georganiseerd en heeft ook nog eens steun van de Verenigde Staten. Hamas stelt militair gezien veel minder voor. Het enige wat de politieke beweging kan doen is overlast veroorzaken. Maar een oorlog tegen Israël zal Hamas nooit winnen."

Heeft Israël ook nog eisen?
"Ja, zeker. Hamas moet stoppen met het vuren van raketten. En Israël eist complete demilitarisering. Dat houdt in dat Gaza volledig ontwapend wordt."

Hoe groot is de kans op een langdurig akkoord?
"Het is moeilijk te zeggen, maar er zijn wel een aantal factoren die ervoor kunnen zorgen dat zowel Israël als Hamas overstag gaat. Zo heeft Israël deze oorlog flink wat verliezen geleden. De 67 doden, onder wie drie burgers, zijn er meer dan verwacht. Het wordt te gevaarlijk, kan het land gaan denken. Ook de druk van buiten wordt groter. Israël verliest internationale steun en dat zou weleens een reden kunnen zijn om eindelijk vrede te sluiten.

"Aan de kant van de Palestijnen geldt dat nu ook de gematigde Fatahpartij uit de Westelijke Jordaanoever meeonderhandelt. Fatah, die sinds kort een eenheidsregering vormt met Hamas, kan ervoor zorgen dat Hamas gas terug neemt. Dat er minder geschoten wordt en dat de Gazanen ook echt hun best gaan doen om vrede te sluiten. Dat wil het volk nu ook. Ze zijn de gevechten beu en willen rust.

"Maar Hamas zelf staat ook onder druk. De beweging zit klem: door de blokkade van Israël, maar ook door de afzwakkende buitenlandse steun. Waar de Egyptische Moslimbroeders tot voor kort de voorraden aanvulden, wil de nieuwe president Abdul Fatah al-Sisi niets met Hamas te maken hebben. De tunnels zijn dichtgegooid en de voorraad slinkt. Ook Syrië en Iran draaien de geldkraan dicht vanwege problemen in eigen land. "

Zijn er ook factoren die zo'n bestand in de weg staan?
"Ja, die zijn er zeker. En die wegen waarschijnlijk zelfs zwaarder dan de factoren om wel een bestand te sluiten. Als Israël bijvoorbeeld de belangrijkste vraag van Hamas inwilligt, kan Hamas daarmee een enorme politieke overwinning claimen. Dat gezichtsverlies wil Israël niet lijden. Daarnaast blijft het land vrezen dat Hamas zich in de toekomst schuldig zal maken aan wapensmokkel.

"Wat ook roet in het eten kan gooien, is de positie van Egypte. Dat land werpt zich nu op als bemiddelaar, maar is niet geheel neutraal. Egypte staat aan de kant van Israël omdat president al-Sisi niets moet hebben van de Moslimbroeders en hun aftakking Hamas. Dat is al een paar keer uit de onderhandelingen gebleken. Vorige week bijvoorbeeld heeft Egypte een blauwdruk besproken met Israël over hoe het allemaal verder zou moeten met Gaza. Daar is Hamas nooit bij betrokken geweest. Die kregen alles achteraf te horen.

"En je kunt je ook afvragen waarom de Israëliërs nu ineens wel akkoord zouden gaan. In 2012, na de vorige Gaza-oorlog, stemden ze ook al in met een langdurige wapenstilstand. Ook toen werd beloofd de economische blokkade op te heffen. Maar aan die belofte heeft Israël zich nooit gehouden. Waarom nu wel?

"Wat sommige NGO's en mensenrechtenorganisaties opmerken, is dat Israël helemaal geen vrede wil. Het land wil volgens hen de onrust in Gaza gaande houden, zodat het de Westelijke Jordaanoever verder kan koloniseren. Gaza is in dat geval gewoon een afleidingsmanoeuvre. Israël zou met de onrust in Gaza zeggen: "Kijk, we bezetten de Westelijke Jordaanoever. Maar we moeten wel, want die Palestijnen zijn slechte mensen. Als we de Westelijke Jordaanoever onafhankelijk maken, gebeurt daar hetzelfde als in Gaza."