Klimaatkunst in het walhalla van verspilling

Kromgebogen NS-reizigers turen zó op hun mobiel, dat ze de expositie, vlak voor hun neus, niet zien. “Je zou ze bijna hierheen sleuren”, grapt Irma Woud, vrijwilliger die iedereen welkom heet in het nieuwe pop-up Klimaatmuseum. Druppelsgewijs melden zich dan toch geïnteresseerden.

Prima zo, zegt museumoprichter Laura van Rutten (34). “Sommigen hebben niets met klimaat.” Toch hoopt ze daar wel een tikkeltje verandering in te brengen. Ze verwacht een bonte mix van bezoekers, zo’n 200 per dag, plus 800 die vluchtig gluren. Kunstfans en klimaatstrijders, maar vooral mensen die tijd vullen, tot de trein komt. “Echte sceptici overtuig je nooit. Maar een onverschillige groep, die hoop ik aan het denken te zetten.”

Niet persoonlijk, zegt Van Rutten. “De kunst stelt de vragen.” Zeven kunstenaars strikte ze voor haar museum. En grote sponsors, want er was 100.000 euro nodig. Van de bekende kunstenaar Daan Roosegaarde is een diamanten ring te zien, gemaakt van smerige fijnstof.

Zelf aansturen

Middenin de zaal zit een bezoeker met een kanariegele helm op zijn hoofd. Daarin klinkt geluid, sprookjesachtig en eng. Door met de voeten knoppen in te drukken, sturen bezoekers zelf aan op een catastrofale of duurzame afloop. Zaden zijn geschakeerd tot digitale printplaat. Van Rutten: “Lukt het om soorten te bewaren?” Verderop ligt een rood breiwerk: het lijkt net gehakt.

In de hoek van het museum staat een vrolijke grijpmachine, zoals op de kermis. Erin liggen brokken afval. Dit kunstwerk is van een aanstormend talent, studente Angelina Kumar. Zij maakt kunst met restmateriaal van collega’s. “Zo stelt ze de afvalstroom en vervuiling van de kunstsector zelf ter discussie”, zegt Van Rutten. De expositie zelf is ecologisch ingericht. Geen verf, maar kalk. Geen afzetkoordjes, maar mos op de vloer.

Statement

Daniek Somers (23), student bouwkunde, komt het museum inlopen. “Ik kom net uit de trein en dacht: wat is dit nou weer?” Ze loopt naar een jurk, een ontwerp van Diana Scherer. Hij is gemaakt van het wortelstelsel van planten. De stof voelt stug. “Wat goed!”, zegt Somers. “Een statement tegen fast fashion.” En dat op Utrecht Centraal, sinds de verbouwing een winkelwalhalla.

Treinreizen is schoon, maar vanwege de verspilling eromheen bevindt het Klimaatmuseum zich ook in het hol van de leeuw, bevestigt Van Rutten, tevens werkzaam bij Milieudefensie. “Mensen shoppen hier massaal.” Met de warme drankenverkoop gaan jaarlijks 30 miljoen wegwerpbekers over de toonbank op Utrecht Centraal, aldus de NS. Of denk aan de snacks die haastige reizigers uit de muur trekken.

Kunstenaar Emma van der Leest snijdt dat onderwerp aan. Heel letterlijk, met een ‘Febo-automaat’. Zonder kroketten of gehaktstaven, maar gevuld met natuurlijke producten. Parfum van bloemen, energiedrank van enzymen en leer van schimmel.

Het Klimaatmuseum is nog drie weken lang open, van acht tot acht.

Lees ook

Kunstenaars schetsen op de Biënnale van Venetië inktzwarte scenario’s voor de toekomst van de aarde 

Stijgende zeespiegels, uitgestorven dieren, spooksteden, vervuilde oceanen en het wrak van een vluchtelingenschip. Kunstenaars schetsten op de laatste Biënnale van Venetië inktzwarte scenario’s voor de toekomst van de aarde en mensheid.