Klimaatclub was wel erg dom bezig

Bijna 500 pagina's in het Engels en veelal over statistiek. Geen wonder dus dat je, terwijl het al anderhalf jaar geleden is verschenen, op het Nederlandstalige web nog altijd weinig over dit boek vindt. Maar hoe onterecht!

Andrew Montford is een Brits klimaatscepticus. Dus dan weet je meteen uit welke hoek de wind waait. Maar zijn The Hockey Stick Illusion gaat uiteindelijk over iets nóg fundamentelers dan het klimaatdebat (of kan dat niet en ben ik nu ook al een dolende scepticus?). Het is bijna een soort detective over de wetenschap, over de kennis waarop we onze toekomst bouwen. Over wetenschap die zichzelf in discrediet brengt, die konkelefoest met de politiek, en die critici niet ziet als de broodnodige controle op het eigen werk maar als lastige domkoppen die jou dwarszitten en die jij op jouw beurt zo veel mogelijk moet dwarsbomen.

Die 500 bladzijden laten zich hier natuurlijk niet samenvatten in 30 of 100 regels. Daarvoor zijn ze veel te interessant. Ik zal er de komende tijd dan ook nog wel eens op terugkomen. Maar laat ik in het kort wat kruimels geven die u misschien kunnen verleiden Montfords werk ook zelf ter hand te nemen. Om te beginnen meld ik dan maar dat ik niet de enige ben die enthousiast is. Ook menig (klimaat)wetenschapper raadt u aan THSI te verslinden.

Wellicht een open deur, maar: het boek ontleent zijn titel aan een grafiek van met name klimatoloog Michael Mann over de ontwikkeling van de temperatuur op aarde in de laatste duizend jaar. Die grafiek heeft de vorm van een (ijs)hockeystick: negen eeuwen kleine afwijkingen van een vlakke lijn en dan vanaf 1900 plotseling een scherpe knik omhoog. De temperatuur stijgt door de CO₂ die mensen sinds de industriële revolutie de lucht in spuiten en het is momenteel warmer dan ooit in de afgelopen duizend jaar. Dat is wat Mann en twee collega's met hun grafiek willen laten zien, en dat is ook wat de VN-organisatie Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) met behulp van Mann's hockeystick zo hard mogelijk roept.

De hockeystick is het ultieme symbool geworden voor de klimaat-'alarmisten': wetenschappers én politici. En inmiddels ook van alle klimaatsceptici. Dus is het des te beter dat iemand dat symbool eens grondig analyseert.
Montford kwam vijf jaar geleden op het spoor van het werk van Steve McIntyre en Ross McKintrick. Vooral de eerste begon zich na de publicatie van de hockeystick in 1998 af te vragen hoe Mann aan zijn grafiek was gekomen. Welke gegevens had hij gebruikt en welke statistische analyses had hij daar op losgelaten.
Tot dan werd aangenomen dat het klimaat sinds het jaar 1000 een kleine ijstijd had gekend (rond 1600), en een warme periode rond 1300. Vooral het verdwijnen van die warme middeleeuwen bij Mann was opvallend, want nu kon beweerd worden dat het in duizend jaar nog niet zo warm was geweest als juist de meest recente decennia het geval was.

In 2009 schreef Montford over die zoektocht van M&M zijn 'Illusion', met als veelzeggende subtitel 'Climategate and the Corruption of Science'. Pagina na pagina toont Montford hoe McIntyre bij zijn controle van Mann's bevindingen wordt genegeerd, gedwarsboomd en verketterd. Niet alleen door Mann zelf en zijn medestanders in het klimaatdebat, maar ook door wetenschappelijke tijdschriften en uiteindelijk ook het IPCC.

McIntyre en McKintrick krijgen slechts met de grootste moeite en na veel tijd delen van de data waarop Mann en anderen zich baseren. Waar kennisuitwisseling en controle in de wetenschap de standaard is, worden die hier juist krampachtig gefrustreerd. Ook de software voor de statistische methode die is toegepast, blijft jarenlang geheim.
Door veel puzzelen en met veel hulp van buiten via McIntyres website Climate Audit ontrafelen M&M gaandeweg alle raadsels. En telkens val je als lezer van de ene verbazing in de andere. Data blijken onbetrouwbaar, de rekenmethode deugt niet, kritiek erop wordt eerst luid ontkend en dan stilzwijgend bevestigd terwijl de criticus als dom in de hoek wordt gezet. Als je één ding na het lezen van The Hockey Stick Illusion zeker weet, is het dat wetenschap niet zo bedreven behoort te worden.

Nee, het boek bewijst niet, en beweert ook niet, dat de aarde niet warmer wordt. De rode lijn in de hockeystick is het resultaat van met thermometers geregistreerde temperaturen. Die lijn loopt omhoog.
Maar oh, oh, wat hebben Mann en zijn talrijke volgers en medestanders hun eigen ideeën en vakgebied een slechte dienst bewezen. Zonder al hun geheimzinnigdoenerij en gekluns zouden de sceptische tegenstanders veel minder munitie in handen hebben gehad.

Een volgende keer meer in detail over de problemen die M&M boven water hebben gehaald.

undefined