Klimaatakkoord zonder milieubeweging is flets en onbestendig

Tot gisteravond laat waren verschillende bewindslieden, de fractievoorzitters en klimaatwoordvoerders van de coalitiepartijen bij Mark Rutte in het torentje voor een laatste ‘cockpitoverleg’. Ongetwijfeld ging het daar over het bommetje dat vijf milieuorganisaties en vakbond FNV ’s middags onder het akkoord hadden gelegd. Zij vinden de voorstellen van Nijpels’ klimaattafels onvoldoende om te ondertekenen. “Wat er nu ligt is gewoon niet goed genoeg, hiermee houden we de klimaatverandering niet binnen de anderhalve graad”, zei Greenpeace-directeur Joris Thijssen.

De industrie wordt de hand boven het hoofd gehouden, vinden de organisaties onder wie ook Milieudefensie en Natuur & Milieu. In het akkoord is een ‘bonus-malusregeling’ opgenomen. Vervuilende bedrijven die niet genoeg vergroenen moeten ruim 40 euro per niet-vermeden ton CO2 in een fonds storten. Daaruit worden weer subsidies betaald aan bedrijven die wél hun best doen.

Onbegrip

De milieuclubs willen een algemene CO2-heffing. Ook zijn zij tegen het ondergronds opslaan van CO2 (CCS). Voor het kabinet, de meeste onderhandelende partijen, en volgens veel klimaatrapporten is CCS onvermijdelijk als tussenstation in de energietransitie, de milieubeweging wil echter radicaler vergroenen. FNV wil bovendien een kolenfonds om mensen die werkloos worden door de energietransitie om te scholen of financieel te steunen.

Tot paniek leidde het terugtrekken niet bij de coalitiepartijen, wel tot onbegrip en irritatie. Vanwege hun, volgens de regeringsfracties, onrealistische wensen en het moment van uitstappen.

De coalitie is ervan overtuigd dat de maatregelen in het conceptakkoord optellen tot de afgesproken 49 procent CO2-reductie in 2030. Als binnen nu en een paar maanden, na doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB) en Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), blijkt dat de vandaag gepresenteerde plannen onvoldoende zijn, dan komen er extra maatregelen. Zo zullen de planbureaus ook een variant op de bonus-malusregeling doorrekenen met een boete van 100 euro per ton CO2-uitstoot. Desondanks is Greenpeace-directeur Thijssen overtuigd dat de huidige maatregelen onvoldoende zijn: “Ik denk te weten dat uit de berekening komt dat we het niet halen.”

Pijnlijk

Het opstappen van de milieuclubs is hoe dan ook zeer pijnlijk voor de onderhandelaars. Een Klimaatakkoord zonder de milieubeweging is een flets en onbestendig Klimaatakkoord. Zij zaten aan tafel om voor breder draagvlak te zorgen. Het geeft de linkse oppositie bovendien munitie om de groene coalitiepartijen D66 en ChristenUnie aan te vallen.

Direct na de persconferentie van de milieuorganisaties lieten Jesse Klaver (GroenLinks), Lilian Marijnissen (SP) en Lodewijk Asscher (PvdA) via Twitter weten dat het kabinet gefaald heeft en dat het voor de grote industrie kiest. Een schril contrast met eerder op de dag, toen zij in de Tweede Kamer hun coalitiecollega’s uitbundig feliciteerden met het aannemen van de gezamenlijke Klimaatwet. In die wet is het CO2-doel van 49 procent vastgelegd.

Vooral voor D66-fractievoorzitter Rob Jetten is de terugtrekkende beweging van milieuclubs en linkse oppositie pijnlijk. PvdA, GroenLinks en SP kunnen, zolang de planbureaus rekenen, het beeld oproepen dat klimaatpartij D66 een akkoord steunt dat een cadeautje is voor de fossiele industrie. Precies midden in de campagne voor de Provinciale Staten-verkiezingen. Bovendien is de kans groot dat het kabinet na deze verkiezingen de steun van de oppositie nodig heeft in de Eerste Kamer. Het maakt de laatste stappen naar een definitief akkoord alleen maar wankeler.

Lees ook: Milieubeweging stapt uit ‘vaalgroen Klimaatakkoord zonder structureel antwoord’

Het Kabinet hoopte vurig nog voor de kerst het Klimaatakkoord met volledige steun te presenteren, maar dat lijkt onhaalbaar. Vandaag trokken de belangrijkste milieupartijen zich terug.