Klassieker over passie voor kunst

’The Red Shoes’ behoort tot de favoriete films van Spielberg, Coppola en Scorsese. De laatste zette zich via zijn Film Foundation in om de klassieker uit 1948 te laten restaureren, en opnieuw in de bioscoop te brengen. Wat is er zo bijzonder aan deze Britse balletfilm dat beroemde Amerikaanse regisseurs er als een blok voor vallen?

Het heeft te maken met het helse dilemma dat aan het verhaal ten grondslag ligt. Een jonge ballerina krijgt van een roemrucht impresario de kans te schitteren op de Europese podia. Boris Lermontov eist wel complete toewijding en dwingt zijn sterdanseres te kiezen tussen de kunst en de liefde. De choreograaf van het gezelschap, gespeeld door Léonide Massine, rept van een ’fantastisch krankzinnigengesticht’. Vicky werpt zich uiteindelijk met dramatisch uitgelopen mascara van het balkon.

’The Red Shoes’ is een verhaal over creatieve obsessie. We denken even terug aan een bezeten Coppola op de set van het Vietnam-epos ’Apocalypse Now’; hoe hij zelfs het hartinfarct van zijn hoofdrolspeler Martin Sheen verborgen hield voor zijn financiers. Aan Scorsese’s passie ligt een jeugdherinnering ten grondslag. Vorig jaar in Cannes, bij de presentatie van de restauratie, vertelde hij dat hij ’The Red Shoes’ voor het eerst zag in 1950, toen hij als 8-jarig jongetje naar de bioscoop ging met zijn vader en er betoverd uitkwam.

Verantwoordelijk voor de restauratie is het Britse regisseursduo Powell & Pressburger, dat zich niet tevreden stelde met een actrice en een echte danseres zocht. Dat werd Moira Shearer, die met prachtige rode lokken door het Technicolor-drama zwiert en als prima ballerina Vicky Page zelfs wil sterven voor haar kunst. Na de oorlog, in 1948, was men wel gewend dat er in films voor volk en vaderland werd gestorven. Maar voor de kunst – dat was nieuw.

De Britse producenten wilden indertijd overigens geen première organiseren. Ze waren teleurgesteld. Ze hadden een sprookje van Hans Christian Andersen verwacht, geen bebloede ballerina. Pas twee jaar later, in 1950, toen ’The Red Shoes’ in een theatertje in New York draaide, werd hij ontdekt. Onder de bezoekers een vader en zijn 8-jarige zoon.