Kind uit roze gezin is eigenlijk heel gewoon
Jongens hebben helemaal geen mannelijke rolmodellen nodig. En kinderen met twee moeders komen niets tekort. Sterker nog: het welzijn van kinderen uit 'roze gezinnen' is even goed of zelfs beter dan dat van leeftijdgenoten.
Professionals maken zich soms zorgen over de ontwikkeling van kinderen van lesbo's, homo's, bi's en transgenders. Méér dan over kinderen uit andere gezinnen. Ten onrechte, zegt Hanneke Felten, projectleider emancipatie en inclusie bij Movisie. "Nu steeds meer mensen hun kinderwens vervullen op niet-traditionele wijze, is het belangrijk dat met dit soort vooroordelen wordt afgerekend."
Felten bestudeerde nationaal en internationaal onderzoek naar de ontwikkeling van kinderen uit roze gezinnen en meeroudergezinnen. Daaruit blijkt, stelt ze, dat de emotionele en gedragsontwikkeling van die kinderen nauwelijks verschilt van leeftijdgenoten die in een traditioneel gezin opgroeien. Hetzelfde geldt voor hun intelligentie en voor de sekserol die kinderen ontwikkelen.
Positieve aandacht
Opvallend is dat uit die onderzoeken blijkt dat jongetjes helemaal geen mannelijk rolmodel nodig hebben om zich aan te spiegelen. Moeders in lesbische relaties zoeken vaak naar zo'n voorbeeld: de donor, opa, een oom of goede vriend, zegt Felten. "Alle mensen in het leven van kinderen die van hen houden en positieve aandacht aan hen besteden, zijn van onschatbare waarde. Maar het maakt veel minder uit of ze vrouw of man, homo of hetero zijn dan we verwachtten."
Uit ander onderzoek blijkt dat jongeren met twee moeders zelfs minder sociale en psychische problemen hebben dan leeftijdgenoten. En de relatie tussen kinderen en lesbische moeders die het kind niet gebaard hebben, blijkt beter dan de relatie tussen kinderen uit traditionele gezinnen met hun biologische vader. Felten: "Een van de verklaringen is dat je niet zomaar roze ouder wordt. Het is nooit een ongelukje. De kinderen van roze ouders zijn daarom meer dan gewenst."
Natuurlijk zijn er verschillen, schetst Felten. In roze gezinnen wordt soms iets minder stereotype gedrag gezien. Zo blijkt dat meisjes uit lesbische gezinnen vaker voor techniek kiezen in plaats van een traditioneel vrouwelijk beroep.
Ouderavond
Maar wat een roze gezin vooral anders maakt, is de stigmatisering van de buitenwereld, zegt Felten. Ze worden met argusogen gevolgd. Gaat dit wel goed? Een goede opvoeding, kan dat wel zonder vader of moeder? Is het niet slecht voor de kinderen als er meerdere opvoeders zijn? Is een biologische band geen voorwaarde voor goed ouderschap?
Het besef dat ouderschap voor hen betekent dat ze moeten opboksen tegen die vooroordelen, dat hun kinderen misschien te maken krijgen met discriminatie, de stap om dan toch kinderen te nemen: dat voelt voor de roze stellen vaak als een tweede coming out.
Roze gezinnen verdienen volgens Felten steun om weerbaar te worden tegen discriminatie. Want daar worden ze zeker mee geconfronteerd. Felten noemt bewuste uitsluiting op basis van Bijbel of Koran, maar vooral ook veel onhandigheid en onwennigheid: "Neem een ouderavond waar slechts twee ouders mogen komen. Terwijl in zo'n mééroudergezin allevier de ouders even betrokken zijn. Of het kind-moedercafé, waar mama's terechtkunnen met hun vragen over opvoeding, voor tips. Zoiets is er bijna nergens voor papa's."
'Dit is mijn vader. Hij is nu een meisje.'
"De eerste keer dat ik als Susanne op het schoolplein stond... Iedereen kende me als Rob. De vriendjes en vriendinnetjes van mijn kinderen vonden het heel even vreemd. Een paar minuten. En toen was het tijd om te spelen en werd de rest vergeten. Dat is zó mooi van kinderen."
Haar 'vorige leven' als Rob sloot ze drie jaar geleden af, sindsdien hebben Nils (12) en Frederique (10) twee moeders. "In het begin hoorde ik ze tegen andere kinderen zeggen: 'Dit is mijn vader. Hij is nu een meisje.' Ja, ze noemen me nog steeds papa. Dat blijf ik. Pas riepen ze 'papa' toen ik kleren stond te passen in de Miss Etam. Dat was even wat ongemakkelijk."
Susanne en Linda en de kinderen wonen in een klein Limburgs dorpje, alle huisjes rond de kerk. De opdracht, het onthullen van een jarenlang goed bewaard geheim, kon haast niet spannender. "Ik heb op de school gesprekken gevoerd met de leerkrachten, over hoe zij het zouden kunnen begeleiden, hoe zij onze kinderen kunnen steunen. We hebben gezamenlijk de pestprotocollen van de school bekeken."
"Daarna ben ik bij alle ouders van vriendjes en vriendinnetjes op bezoek geweest. Ik heb hen het emotionele verhaal verteld van mijn zoektocht van 45 jaar. Ik heb gezegd dat zij er van alles van mogen vinden, maar dat ik hoopte dat ze hun kinderen er niet mee zouden belasten." Die grondige aanpak loonde: het aantal nare reacties was gelukkig op één hand te tellen.
Nils zegt heel af en toe een vaderfiguur te missen. "Hij is gek op tractoren en landbouwmachines. Daar gingen we vroeger wel eens heen. Maar zoals ik er nu uitzie, vind ik dat niet meer zo passend." Maar daar staan best voordelen tegenover, denkt Susanne: "Ik wil niet generaliseren, maar in veel gezinnen zorgt de moeder voor de gezelligheid, voor kaarsjes en bloemetjes op tafel."
En in de toekomst moeten de kinderen er profijt van hebben dat Susanne veel beter in haar vel zit dan Rob in haar vorige leven. "Zover is het nog niet. Ik zit nu door het slikken van heel veel hormonen in een emotionele rollercoaster. Dat heeft een enorme impact op ons gezin. Maar als ik in december geopereerd ben, dan hebben ze er een dolgelukkige moeder bij."
Hun zoon gaat volgend jaar naar de middelbare school, de wijde wereld in. Het kan ook een boze buitenwereld blijken te zijn. "Hier in dit dorp met 800 inwoners weet iedereen het, hoeven ze niks uit te leggen. Dat wordt anders. We bereiden onze kinderen erop voor dat niet iedereen homo's of transgenders accepteert. Dat sommigen het zelfs in pijnlijke bewoordingen zullen veroordelen. Wij gingen vroeger vaak eten in een Grieks restaurant, vlak over de grens in België. Bij die macho's zijn we nu niet meer welkom. Dat is rot. Maar meteen ook een les voor onze kinderen."
Veel pubers willen graag doodnormaal zijn, niet uit de toon vallen. Ze schamen zich sowieso al voor hun ouders. De moeders weten dat het lastiger kan worden. "Op vakantie vroeg iemand aan de kinderen of ze allebei gezellig met één mama op stap waren. Toen hadden ze helemaal geen zin het echt uit te leggen. Dat zal vast vaker gaan gebeuren en dat is prima. Ze vinden hun weg. Dat weten we zeker."
