Kiezen we voor de etiquette, of toch maar voor gezellig natafelen en de lieve vrede?

De moeder is trots op haar zoontje van 22 maanden die best netjes eet. Natuurlijk, het moet allemaal flink geprakt worden opgediend, soms met een ietsiepietsie meer appelmoes. Er verdwijnt heus weleens een hapje vanaf de lepel net naast de mond, of iets verder er vandaan op de grond. Maar er komt genoeg naar binnen. En de eettafel hoeft echt niet elke dag chemisch gereinigd te worden.

Hij is snel met zijn lepeltje, haar peuter. Veel sneller dan zijn disgenoten die de avondmaaltijd ook gebruiken om bij te praten. Als zoonlief klaar is, mag hij van zijn ouders zijn slabbetje afdoen en gaan spelen.

De moeder ziet in andere gezinnen vaak dat de kinderen moeten blijven zitten totdat iedereen klaar is. Haar zoontje gaat met van alles en nog wat zitten klooien als hij zich aan tafel verveelt. Waardoor hij vervolgens dus iedereen verveelt. Moet ze het gaan doen zoals 'het hoort'? Wat is wijsheid?

Er is in deze situatie - zoals in de meeste opvoedsituaties - geen wetmatige goede of foute manier van handelen. Dat is de geruststellende eerste reactie van orthopedagoge en gz-psychologe Catharina Agnevall, die jarenlang bij opvoedbureaus werkte. Hier is volgens haar in ieder geval al belangrijk voorwerk verricht. Namelijk dat het klimaat rondom het avondeten, als waardevol gezamenlijk ritueel, als onderdeel van het gezellige gezinsprogramma, duidelijk is. Ook voor de peuter.

Nu is het volgens Agnevall de kunst voor de ouders te bepalen wanneer hun zoontje zover is zich aan bepaalde normen en waarden van het gezin te houden. Deze peuter is in zijn ontwikkeling in ieder geval nu nog niet toe aan het langdurig tafelen. Dat netjes blijven zitten vraagt bijvoorbeeld om focus, luisteren naar de ander: een sociale rijping waarover een tweejarige nog niet beschikt.

Als deze moeder haar peuter aan tafel houdt, riskeert zij dat hij het niet als gezellig gezinsritueel ziet, maar zal associëren met iets dat vervelend is. En waar hij zijn kinderlijke macht kan gaan uitoefenen. Die strijd wordt, zegt Agnevall, over het algemeen door het kind gewonnen, omdat er nogal veel manieren zijn om bij het tafelen aandacht, en dan door te knoeien en te kliederen vaak negatieve aandacht, te krijgen.

Kathy Boers is geboren in Engeland, voor haar hoort de etiquette net zozeer bij de opvoeding als verkeersregels. Desondanks snapt en steunt ze deze moeder die de teugels laat vieren: "Uiteindelijk gaat het er ook bij de etiquette om: hoe strikt wil je de 'regels' binnenshuis hanteren?", aldus Boers, die voor de basisschool lessen kinderetiquette ('Professor Burp') ontwikkelde.

Een peuter van 22 maanden heeft volgens Boers gewoon nog een te korte spanningsboog om lang aan tafel te blijven zitten. "Dus laat hem vooral lekker gaan spelen als hij klaar is, zo blijft het voor iedereen gezellig." Mee-natafelen, dat is voor als kinderen een stuk ouder zijn, vindt de etiquettecoach. Haar eigen dochters zijn 6 en 7 jaar: "Ook zij mogen van tafel als ze klaar zijn met eten en het netjes vragen. Dat vinden mijn man en ik geen probleem, ook omdat wij ervan genieten om lang na te tafelen met wijn."

En als het gezin op bezoek gaat bij vrienden? Boers houdt vast aan haar standpunt: "De korte spanningsboog van een peuter verandert niet bij een etentje buitenshuis. Ook daar gaat de lieve vrede toch voor de etiquette. Als deze vrienden kinderen hebben zullen ze dit allemaal wel begrijpen. Mocht je echt naar een formeel etentje gaan dan is de gouden tip: laat je peuter thuis."

Reageren? Zelf een vraag insturen? Mail naar opvoedvraag@trouw.nl

undefined