Keer op keer ligt het leven onder vuur in Tunceli
PKK | reportage | Bewoners van het zuidoostelijke Tunceli moeten na een zoveelste aanval opnieuw beginnen. 'Wij leven al heel lang de facto onder een noodtoestand.'
Aan het begin van de toegangsweg tot de Munzurvallei controleren zwaargewapende politieagenten de kofferbak van elke auto die de vallei in en uit wil. Alleen voetgangers die geen verdenking op zich werpen, zoals jongeren in hun zwembroek of met vishengel, mogen doorlopen. Zij recreëren tussen de uitgebrande auto's en verbrande stukken bos, stille getuigen van gruwelijkheden van gisteren en vandaag. Zwartgeblakerde voertuigen en bomen steken er schril af tegen het overweldigende natuurschoon. De sporadische bezoekers genieten nog altijd van de zuurstofrijke lucht en het snelstromende bronwater.
Ruim een jaar geleden laaide het geweld tussen de Turkse staat en de de Koerdische afscheidingsbeweging PKK in het zuidoosten van het land, na enkele jaren van relatieve rust, in alle hevigheid op. In de nasleep van de verkiezingen van 7 juni vorig jaar, waarbij de regerende AK-partij zijn meerderheid in het parlement verloor door het succes van de pro-Koerdische HDP, ontspon zich een geweldsspiraal die tot de dag van vandaag voortduurt.
Zo ook in de provincie Tunceli en de Munzurvallei, waar Koerdische PKK-strijders zich verschansen en aanvallen op Turkse staatsdoelen uitvoeren. Vrijwel dagelijks vinden over en weer schermutselingen plaats, waarbij vorige week nog twee PKK-strijders om het leven kwamen.
undefined
Autobom
Aan het einde van de vallei, in het plaatsje Ovacik, kreeg Dünya Toprak (45) op 13 juni van dit jaar de schrik van haar leven. In de vroege middag ontplofte een autobom voor het gastenverblijf van de rechtbank, pal tegenover haar appartement en confectiewinkel. Het verblijf ligt 2,5 maand later nog steeds in puin maar Topraks huis heeft sinds vorige week een nieuwe gevel. Ruim twee maanden verbleef ze met haar gezin in een huis van een familielid tot ze vorige week in haar eigen huis terugkeerde.
"Vlak nadat ik getrouwd was in 1994 werd mijn dorp verbrand en raakte ik alles kwijt. Nu ben ik mijn winkel en huisraad verloren en moet ik weer opnieuw beginnen", zegt Toprak terwijl ze een stuk kip uit de door een stadsgenoot beschikbaar gestelde koelkast haalt. Ze zag haar oude koelkast door de kracht van de explosie door het raam naar buiten vliegen, maar het aanrecht, waaraan ze zich kon vastklampen bleef staan en redde daarmee haar leven.
undefined
Jaren negentig
Ibrahim Yalvac, eigenaar van een buurtsuper tegenover het gemeentehuis van Ovacik en lid van het bestuur van het alevitisch gebedshuis, kent een vergelijkbare geschiedenis. Ook zijn dorp werd in de jaren negentig verbrand, waarna hij in Ovacik zijn leven van voor af aan begon. Veel bewoners vertrokken naar het buitenland of naar omliggende provincies, maar Yalvac en zijn familie bleven hun geboortegrond trouw.
Vlak voor de ingang van Ovacik legde de politie deze zomer een wegafsluiting aan die het verkeer over een hobbelig grindpad van en naar de stad leidt. Yalvac en andere buurtbewoners protesteerden tegen de omleiding waarna de wegomlegging kort werd opgeheven, maar vervolgens toch weer werd ingevoerd. "Hiermee wil de regering slechts laten zien dat ze kunnen doen wat ze willen. Het is niets minder dan regelrechte intimidatie", stelt Yalvac die zegt dat hij zich niet laat intimideren. "Na wat wij in de jaren negentig hebben meegemaakt, schrikken wij echt niet van zo'n omleiding."
De noodtoestand die kort na de mislukte couppoging van 15 juli werd afgekondigd, maakt dan ook weinig verschil voor de bewoners van de provincie, zo vertelt Nusret Bas, actief lid van de ambtenarenvakbondskoepel in Tunceli. "Wij leven hier zolang we ons kunnen heugend de facto onder een noodtoestand. Alleen tijdens het vredesproces konden we even ademhalen." Ze refereert ze aan het proces tussen de staat en de PKK dat tussen 2013 en 2015 leidde tot een staakt-het-vuren. "Sinds vorige zomer zijn we terug bij af", treurt Bas.
undefined
turks Leger slaat telkens weer toe
In 1938 vermoordde het Turkse leger in Tunceli ruim 10.000 mensen in een Turkificatie-campagne tegen alevitische stammen. Hun liberale geloofsopvatting strookt niet met de op Turks nationalisme en soennisme gestoelde staatsideologie. Bewoners van de multi-etnische regio kennen hun provincie bij de naam Dersim. Het leger verbrandde er in 1994 tientallen dorpen in de strijd tegen PKK, waarmee het sinds 1984 een oorlog uitvecht.
undefined
