'Kamerleden horen zichzelf te graag praten'

Zijn moeder wordt door sommigen in het dorp niet meer gegroet sinds Richard de Mos (35) namens de Partij voor de Vrijheid (PVV) in de Tweede Kamer zit. "Ik vind het heel erg dat een aantal mensen niets meer tegen haar zegt omdat ze menen dat haar zoon in een partij zit die mensen wegzet. Dat is niet zo. De PVV zet geen mensen weg, wij zijn niet extreemrechts. Als ik dat zou merken, ben ik weg."

De Mos werkt sinds 2006 voor de PVV, eerst als beleidsmedewerker, sinds september 2009 als Kamerlid. Hij is niet onopgemerkt gebleven. Met zijn tirades tegen de klimaathysterie die in Nederland woedt, gaf hij klimaatsceptici een podium. De Mos: "Veel mensen weten wie ik ben, dus dat gaat wel goed. Dat vindt Geert ook."

Hij werkt er hard voor. Werkdagen van 14 uur zijn geen uitzondering, soms zelfs 16, in de aanloop naar de verkiezingen met het 'vrijwilligerslegioen' zoals De Mos het noemt. Pas toen familie in december zei 'We zien Richard niet meer zoals we hem kennen' schakelde hij een tandje terug. "Ik moet ook aan vrienden en familie denken, dat is toch het belangrijkste. Maar dat er veel Kamerleden zijn die de kantjes eraf lopen, snap ik niet. Je ziet ze overal, ook bij ons."

Namen noemt hij niet, ook niet van collega's bij andere partijen. "We krijgen wel eens kritiek dat er al vier gemeenteraadsleden uit Den Haag zijn vertrokken. Ze noemen het kiezersbedrog. Maar bij een jonge partij is het verloop gewoon groot. De gemeenteraad is dan een soort kweekvijver. Als je een dubbelfunctie wilt, zoals ik heb, dan moet je wel erg veel van je stad houden, vrijgezel zijn en heel hard willen werken."

De Mos is trots op wat hij in korte tijd heeft bereikt. Vele krantenartikelen over zijn plannen in de Kamer of de gemeenteraad van Den Haag vullen de muren van zijn werkkamer. Zijn grootste succes vindt hij dat er gekeken gaat worden om de clubkaart voor voetbalwedstrijden af te schaffen. "Dan kan het weer een uitje worden voor iedereen."

Het dieptepunt in zijn vooralsnog korte politieke carrière vindt hij 'het directeurenverhaal'. Terwijl veel PVV-Kamerleden onder vuur lagen vanwege zaken uit het verleden, dook een interview met De Mos op waarin hij had gezegd schooldirecteur te zijn geweest. Hij heeft wel een opleiding tot schoolleider met goed gevolg afgerond en had wilde ideeën een eigen school te beginnen, maar hoofd van een school is hij nooit geweest.

"Er kwam zo'n ventje langs die journalistiek studeerde, en interviews met studenten doe ik altijd snel, te snel misschien. Hij vroeg of ik het onderwijs miste, en toe zei ik zonder na te denken: 'Ja, natuurlijk, ik ben jaren directeur geweest en heb voor de klas gestaan'. Ik dacht, zo'n studentje knip en scheer ik wel even, ik heb er nooit bij nagedacht dat dit landelijk nieuws zou worden en zo anderen een stok gaf om mee te slaan. Niet slim."

Nieuwelingen in de partij worden voor de media gewaarschuwd, vertelt De Mos. Politici moeten voorzichtig zijn, want elk woord kan onder een vergrootglas komen te liggen. Bij de PVV worden interviewverzoeken eerst in de fractie neergelegd en besproken, maar die afstemming valt niet onder een streng regime zoals de parlementaire pers vaak denkt, beweert De Mos. "Er is maar één regel, en dat is dat je alleen over je eigen portefeuille praat. Maar vragen over mijn privéleven mag ik natuurlijk beantwoorden als ik dat wil."

De Mos komt uit een rood nest. De hele familie stemde PvdA. Ook De Mos kleurde de eerste keer het hokje naast de naam Wim Kok rood. "Er waren thuis niet veel discussies over de politiek. Het was meer traditiegetrouw dat we op de PvdA stemden."

Zijn moeder voedde in haar eentje in Hoek van Holland drie jongens op. Zijn inmiddels overleden vader woonde na de scheiding elders. De Mos doorliep de mavo, het mbo en studeerde vervolgens marketing op het hbo. "Ik ben een harde werker, daar moet ik het ook van hebben." Hij ging het bedrijfsleven in, maar merkte al snel dat dat niets voor hem was.

Een vriend dacht dat het onderwijs iets voor De Mos zou zijn omdat hij op het voetbalveld als jeugdtrainer goed omging met jongeren. Hij ging vier dagen per week voor de klas staan en één dag naar de Pabo. "Ik koos toen voor een achterstandsschool, want het leek me juist leuk om kinderen die niet altijd makkelijk leren en niet altijd goed terecht komen, te helpen."

In het onderwijs groeide zijn politieke interesse. Al eerder verschoof die van links naar rechts, doordat hij de volkswijk in Den Haag waar zijn oma woonde, zag veranderen. "Vroeger hing daar de sleutel met een touwtje door de brievenbus in de deur. Nu kan dat niet meer. De wijk verpauperde door de import van allochtonen."

De tweede keer dat hij mocht stemmen, koos hij daarom VVD'er Frits Bolkestein, die wees op de schaduwkanten van de multiculturele samenleving. "Oud-PvdA-leider Drees zag dat ook al. Hij was goed voor de arbeiders én doorzag de immigrantenproblematiek. Maar de PvdA luisterde niet en heeft zich laten gijzelen door de multiculturele droom. Net als alle andere partijen trouwens. Iedereen heeft het laten liggen. Dat is de reden van ons succes."

De Mos vond de VVD onder Hans Dijkstal te links, en stemde daarom op de LPF. Toen Geert Wilders zich afscheidde van de VVD, trok dat zijn aandacht. "Ik vind het dapper dat hij tegen de stroom in ging. Hij zei goede dingen over immigratie en ik vroeg me af of hij nog iemand met kennis van het onderwijs nodig had. Op dat moment maakte ik mijn keuze voor Wilders en ik heb daar nog geen dag spijt van gehad."

Het raakt hem wel als PVV'ers voor 'bruinhemden' worden uitgescholden. "Ik ben afgelopen zomer in Auschwitz geweest. Dat is verschrikkelijk. Ik vind het stuitend als de PVV wordt vergeleken met een bewind dat verantwoordelijk is voor de ergste gruweldaden uit de geschiedenis."

Lokt de PVV onaangenaam taalgebruik niet uit door woorden als kopvoddentaks te gebruiken? "Ik denk dat Wilders er mee bedoelde dat veel mensen zich niet meer thuisvoelen in Nederland door de aanwezigheid van hoofddoekjes. Klare taal is nodig om mensen wakker te schudden. Die taal is onze kracht. Je moet niet met te veel meel in de mond praten."

Dat doet De Mos ook niet. Niet als hij in razend tempo zijn zelfgeschreven bloemrijke spreekteksten voorleest, maar ook niet als hij geïnterrumpeerd wordt door collega's. GroenLinks-Kamerlid Ineke van Gent kreeg tijdens een debat over het klimaat en de verwachte zeespiegelstijging van De Mos te horen dat "we beter mevrouw Van Gent voor de dijk kunnen leggen, dan is het probleem gezien haar omvang beter opgelost".

De Mos nu: "Dat was politiek gezien niet handig. Maar zij toonde weer eens haar alwetendheid en zette mij weg als gekke henkie. Toen werd ik boos. Ik was haar houding zat en toen flapte het eruit. Dat was niet netjes. Pluspunt is dat mensen sindsdien wel weten wie ik ben."

Bij de selectie van nieuwe PVV'ers voor de Haagse gemeenteraad en de provincie Noord-Brabant lette De Mos er ook altijd op of ze duidelijk zijn. "Het debat in de Tweede Kamer kan de helft korter, maar Kamerleden horen zichzelf te graag praten. Ze vinden zichzelf zo goed dat ze het hele debat kapot debatteren."

De Mos was aanvankelijk best zenuwachtig tijdens debatten. "Terwijl je spreekt, weet je dat heel Nederland kan meekijken, maar ik moet gewoon dicht bij mezelf blijven. Dat zegt Geert ook. Mijn snelle spreekstijl en het Haagse accent, die geheel eigen stijl, zorgt er inmiddels voor dat ik complimentjes krijg. Van collega's, maar onlangs ook van de Kamervoorzitter die mijn bijdrage vergeleek met performances van Jules Deelder."

Elke dag tikt hij op Google zijn eigen naam in en bekijkt de nieuwste hits. "Waarom? Ik ben gewoon nieuwsgierig. IJdel? Wie weet. Ik ben er wel trots op dat een gewone Haagse jongen zoals ik nu in de Kamer zit. Dat ik word gewaardeerd om wat ik doe. Maar ik doe het altijd met een knipoog hoor, omdat dat het beste bij mij past. Ik neem het hele leven luchtig."

Toen De Mos nog maar een paar weken Kamerlid was, stond er een filmpje over het kernenergiedebat online waarin de PVV'er overkwam als iemand die niet weet waar hij het over heeft. "Ja, ik ken het. Iemand is in dat debat gaan knippen en plakken en heeft er een muziekje onder gezet waardoor het leek alsof ik de hele wereld voor een doedelzak aanzag. Vrij goedkoop vind ik dat. Destijds was ik woedend. Drie dagen lang. Daarna dacht ik: 'Ze kunnen beter over je lullen dan van je vreten'." Zo relativeert De Mos meestal tegenslagen weg. "Als straks het Kamerlidmaatschap voorbij is, ga ik weer met liefde voor de klas staan."

Als leraar was De Mos dol op zijn leerlingen, maar stoorde hij zich aan de ouders van de kinderen. "Bij tienminuten-gesprekken gingen vijf minuten verloren aan het vertalen. Ook daardoor werd ik rechtser. Zolang wij tolereren dat er tolken op school zijn, gaan zij geen Nederlands leren. Daar moeten we veel duidelijker in zijn: dit is een Nederlandse school en hier wordt Nederlands gesproken."

"Het is schadelijk voor het kind als het de taal niet spreekt. Met vier jaar hebben ze al zo'n grote achterstand. Ik ging na schooltijd vaak nog met leerlingen aan de slag. Maar na zes weken zomervakantie in het land van de ouders was alles weer ongedaan gemaakt. Ik heb zo vaak briefjes meegegeven met 'laat ze het Jeugdjournaal kijken of Klokhuis', maar ze zetten gewoon de schotel aan met de Turkse zenders. En dan willen ze dat ik hun kind een beter rapport geef."

"Ik heb echt geen problemen met allochtonen. Ik heb zelf jaren voor een klein negroïde meisje gezorgd, het dochtertje van mijn toenmalige vriendin. Als mensen zich maar aanpassen, dan vinden wij het goed. Ik heb ook nog vrienden die PvdA of SP stemmen. Prima toch. Democratie is het 180 graden met elkaar oneens zijn en dan met een meerderheid tot beleid komen.

"Doordat we de coalitie gedogen kom ik soms ook in een spagaat terecht. Ik kan niet alleen het PVV-verhaal vertellen. Maar ja, Nederland is een gedoogland. Soms win je wat, soms verlies je wat. Ik kan gelukkig snel over dingen heenstappen. Ik accepteer het als de achterban boos is, maar zij moeten begrijpen dat politiek nou eenmaal zo werkt."

De boosheid van de achterban gaat soms ver. De Mos ontving haatmails van ADO-supporters toen hij zei dat de antisemitische teksten die zij zingen walgelijk zijn. Er werd gedreigd 'zijn kop van zijn romp te rukken' als ze hem tegen zouden komen. "Ik heb geen aangifte gedaan. Ik ben geen matennaaier. Ik heb ze teruggemaild en meestal kwamen we er wel uit. Ik hou van de club ADO, maar als er iets fout gaat, zeg ik het ze."

De Mos denkt dat hij al tot de vijf bekendste PVV'ers behoort. "Dat komt vooral doordat ik een neusje voor het nieuws heb. Dat zegt Geert ook. Onlangs stond ik nog in de kranten met het plan van Olympische Spelen voor verstandelijk gehandicapten. Ik heb dat echt niet zelf bedacht. Ik luister. Niemand is te min voor mij. Daar zit mijn kracht. Ik ben het straatschoffie dat Kamerlid is geworden. Ik breng de straat naar de staat. Want wie weet het beter dan de burger?"

Wie is De Mos?

Richard de Mos is geboren op 5 mei 1976 in Delft. Namens de Partij voor de Vrijheid (PVV) is hij sinds 1 september 2009 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal en sinds 11 maart 2010 ook van de gemeenteraad in Den Haag. De Mos had in de Tweede Kamer eerst de portefeuilles klimaat, milieu en verkeer, nu doet hij naast klimaat en milieu ook natuur, waterbeleid, sport en kinderopvang.

Voordat De Mos de politiek inging - eerst twee jaar als medewerker van PVV-Kamerlid Martin Bosma - was hij vijf jaar onderwijzer, op De Gelderlandschool en op De Spoorzoeker, beiden in Den Haag.

undefined