Kaars van soja is niet schoner dan gewone kaars

Zelfs zoiets onschuldigs als flakkerende sfeerverlichting kan slecht zijn voor mens en milieu. De meeste kaarsen worden namelijk gemaakt van paraffine, een restproduct dat overblijft bij de verwerking van aardolie. Bovendien komen bij het verbranden van paraffinekaarsen schadelijke stoffen vrij. Tenminste, volgens de makers van Kobo-kaarsen. Of de prijzige geurkaarsen in luxueus uitgevoerde bewaarverpakkingen een groen alternatief zijn, is nog maar de vraag.

Het klinkt als een idyllische plek, de door windenergie aangedreven fabriek in Saratoga Springs in de staat New York. De sojawas voor de Kobo-kaarsen wordt daar door een klein team van toegewijde medewerkers met de hand in herbruikbare bewaarverpakkingen gegoten. Aangezien soja niet zo vast is als paraffine, zakt het tijdens het branden in elkaar, zodat een stevig omhulsel noodzakelijk is. De herbruikbare cadeauverpakking spaart echter een wegwerpverpakking en inpakpapier uit.

Navraag bij de importeur levert enige correcties op van de informatie op de flyer en website. De fabriek in Saratoga Springs draait inmiddels niet meer op windenergie vanwege problemen met de stroomtoevoer. De soja die voor de kaarsenwas wordt gebruikt, is uitdrukkelijk niet genetisch gemodificeerd, maar daarvoor ontbreekt een certificaat. Het is onduidelijk waar het bedrijf de geurstoffen inkoopt en of die biologisch zijn geteeld. De verpakking van Kobo-kaarsen bestaat uit 'gerecycled materiaal' maar wat dat precies inhoudt, is onbekend. En hoewel er in Amerika al verpakkingen van biologisch afbreekbaar materiaal met bloemenzaadjes verkrijgbaar zijn, mogen die vanwege invoerrechten niet naar Europa worden gehaald.

Een antwoord op de vraag naar de gezondheidseffecten van sojakaarsen in vergelijking met paraffinekaarsen is al even schimmig. Het enige onderzoek waaruit zou blijken dat bij het branden van sojakaarsen minder schadelijke stoffen vrijkomen dan bij het branden van paraffinekaarsen, stamt uit 2009. Dit onderzoek onder leiding van Ruhullah Massoudi van de South Carolina State University werd echter uitgevoerd door bachelorstudenten - nog zonder universitair diploma - en is in geen enkel wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd.

De website van de South Carolina State University vermeldt dat het onderzoek voortvloeit uit Massoudi's wens om een mogelijk gezondheidsprobleem aan de kaak te stellen, de Amerikaanse landbouwsector een duwtje in de rug te geven en duurzaamheid te promoten. Dat klinkt niet bepaald onafhankelijk. De website van het Amerikaanse ministerie van landbouw stelt het nog scherper, namelijk dat de studie ten doel heeft de economische haalbaarheid te onderzoeken van het vervangen van petroleum door soja als grondstof voor kaarsen.

Enkele vergelijkbare onderzoeken naar het onderwerp zijn allemaal gesponsord door de Soybean Promotion Board. Tegenover deze sojalobby staat een onderzoek uit 2007 dat juist geen enkel verschil vond tussen de uitstoot van schadelijke stoffen door kaarsen van soja of paraffine. De gemeten waarden van vluchtige organische stoffen bleven daarbij ver onder de normwaarden. Deze studie, betaald door de European Candle Association, was evenmin terug te vinden in een wetenschappelijk tijdschrift.

Volgens Ad Ragas, hoogleraar Milieu-natuurwetenschappen bij de Open Universiteit en verbonden aan de afdeling Milieukunde van de Radboud Universiteit Nijmegen, is het onwaarschijnlijk dat soja een betere grondstof is voor kaarsen dan paraffine. "Het feit dat een grondstof 'natuurlijk' is, heeft niets te maken met de uitstoot van gevaarlijke stoffen. Zowel paraffine als sojawas bestaat uit lange koolwaterstofketens met zuurstof, die bij verbranding worden omgezet in CO2 en water. Als daar verontreinigingen met bijvoorbeeld zwavel bij zitten, komen er bij verbranding zwavelhoudende stoffen vrij."

Een zuivere grondstof is echter geen garantie voor een schoon verbrandingsproces, zegt Ragas. "Met onvoldoende zuurstof of een te lage verbrandingstemperatuur kunnen ook gevaarlijke stoffen vrijkomen, net als bij het gebruik van een lont die een giftige stof als lood bevat."

Bovendien betekent het meten van verdachte stoffen in een onderzoeksopstelling niet meteen dat er ook gevaarlijke concentraties worden gemeten. "Zeker bij een stof als tolueen lijkt dat me onwaarschijnlijk. Tolueen is pas bij relatief hoge concentraties toxisch en die concentraties worden niet bereikt door het verbranden van een kaars. Waarschijnlijk is bij het branden van kaarsen alleen de uitstoot van fijnstof (roet) relevant. Die kleine stofdeeltjes veroorzaken het grootste gezondheidseffect."

Wie vreest voor zijn gezondheid hoeft dus niet over te stappen op sojakaarsen. Wie in huis graag Portugese olijven of mangoboom wil ruiken, kan een Kobo-kaars overwegen.

Kobo-kaarsen zijn te koop op www.kobocandles.nl en in diverse woonboetieks door het land. Een kaars van 300 gram gaat zo'n 70 tot 80 uur mee en kost 49,95 euro.

undefined