'Jouw kunst werkte niet voor ons'
Beeldend kunstenaars vechten in een nieuwe Amerikaanse reality-tv-show om een flinke zak geld en een eigen solotentoonstelling. Critici zijn verdeeld over het format.
Na de modeontwerpers, chef-koks en topmodellen is het de beurt aan beeldend kunstenaars. Veertien van hen strijden in de nieuwe Amerikaanse realityshow ’Kunstwerk’ om de titel ’de volgende grote kunstenaar’, honderdduizend dollar en een solo-expositie in een New Yorks museum.
Het één uur durende tv-programma is opgebouwd volgens de reality-showformule. In de eerste aflevering, die gisteren op de Amerikaanse betaalzender Bravo te zien was, werden de veertien voorgesteld en kregen zij hun eerste opdracht. Daarvoor werden zij door het lot in tweetallen verdeeld. Elke deelnemer moest de ’essentie van de ander’ visueel vangen.
De deelnemers mochten zelf weten of ze dat in verf, steen, op film of met een ander materiaal deden. Er was een verrassing voor de veertien: Sarah Jessica Parker, hoofdrolspeelster in de tv-serie en films ’Sex and the City’, én producent van de show, verscheen om de deelnemers een hart onder de riem te steken. Een van de kunstenaars bleek nog nooit van haar gehoord te hebben.
Tegen het eind van elke aflevering worden alle kunstwerken tentoongesteld in een galerie. Een jury beoordeelt die. De kunstenaars doen bitserig over elkaar en elkaars werk. En uiteindelijk wordt elke keer één winnaar aangewezen en stuurt presentatrice en actrice China Chow één deelnemer naar huis met de kreet: ’Jouw kunstwerk werkte niet voor ons’. In Amerikaanse kunst- en mediakringen is de voorbije maanden volop gediscussieerd of je kunst door een ’tv-worstenfabriek’ met deadlines en afvalrondes kunt duwen.
Enkele bekende namen uit de kunstwereld weigerden zitting te nemen in de jury. Toch wist Bravo uiteindelijk twee galeriehouders uit New York en een bekende criticus als vaste juryleden te strikken. Fotograaf Andres Serrano is een gastlid.
Tv-criticus Heather Havrilesky van internettijdschrift Salon was na de voorbezichtiging van aflevering één verkocht, omdat de show kunst uit de snobistische galeriewereld weghaalt. Maar ze is ervan overtuigd dat een ’talentloze kluns’ de titel wint en dat die ’een vreselijke vloek’ voor diens carrière betekent. Niemand in de culturele sector neemt een tv-kunstenaar serieus, denkt zij.
Marnie Hamel van het tijdschrift Vanity Fair oordeelt gematigd positief over de show. Die „kan een breed publiek aanmoedigen om over kunst te discussiëren. Als blijkt dat juryleden tot dezelfde conclusie komen als de kijkers, stimuleren zij hen om opinies over kunst te formuleren en leren ze de kijker een taal om hun mening te formuleren.” Volgens een ander criticus is het goed dat het grote publiek een idee krijgt hoe een kunstwerk tot stand komt.
De programmamakers zeggen dat de deelnemers puur op de kwaliteit van hun werk geselecteerd zijn. Maar de kunstblog Art Fag City uit New York gelooft daar niets van. De show zou vooral mensen met een sterke tv-presentie en zoveel mogelijk variatie in achtergrond en discipline gezocht hebben. Zo lopen de veertien in leeftijd uiteen van 23 tot 62 jaar. Eén deelnemer heeft al werk verkocht aan het Whitney-museum, een ander liet nog nooit één werk buiten zijn atelier zien. De een is hautain, een ander is vooral onzeker. „Blijkt dat kunstenaars ook een typetje kunnen spelen”, aldus de blog.
De criticus van de blog was tevoren bang dat de show de kunstwereld te schande zou maken. Een van de gemaakte werken in de eerste aflevering, een expressionistisch clownsportret, is niet zomaar slecht. „Het gaat in tegen elke regel voor het maken van goede kunst.”
De criticus gruwelt ook van commentaren van deelnemers. Zo zegt de 26-jarige Jaclyn Santos dat kunstenaars ten onrechte als dom worden gezien. „Ik had alles kunnen worden wat ik wilde. Ik had rechten kunnen studeren, als ik wou”, verzekert ze.
Uiteindelijk is ’Work of Art: The Next Great Artist’ volgens Art Fag City ’vooral hilarisch’. Dat was volgens de blog vast het hoofddoel van de makers.
