Jos B. in Nederland: 'We got him'. Of toch niet?

Jos B., de man die verdacht wordt van betrokkenheid bij de dood van Nicky Verstappen, werd gisteren vanuit Spanje overgebracht naar Nederland en blijft in beperking. Dat betekent onder meer dat hij waarschijnlijk de komende twee weken geen contact mag hebben met de buitenwereld, alleen met zijn advocaat. Als de zaak daarna opnieuw wordt besproken, kan die beperking worden opgeheven.

Dat liet zijn advocaat Gerald Roethof weten voor de deur van het politiebureau in Eindhoven waar B. is gehoord. Roethof mag zelfs niet laten weten of B. bereid is te praten of verklaren.

De advocaat zou de beperkingen graag opgeheven zien. Hij noemt de beslissing heel vervelend, noemt ze 'niet in balans', omdat onder meer politie, justitie en de familie van Verstappen veel over de zaak naar buiten hebben gebracht, maar hij dat niet mag. "Ik wil het van mijn cliënt geschetste beeld in proportie brengen. Hij wordt nu als een monster neergezet."

Roethof mag niet vertellen hoe het met B. gaat. "Maar over het algemeen kan ik vertellen dat het niemand in de koude kleren gaat zitten als je behandeld wordt als een terrorist." Hij had een tas met kleding voor B. meegenomen naar het politiebureau. B. zit in de gevangenis in Vught. Waarom hij in Eindhoven is gehoord, kon Roethof niet vertellen.

Publieke opinie

Intussen lijkt Jos B. in de publieke opinie al veroordeeld voor de dood van de 11-jarige Nicky Verstappen. Wat moet zijn advocaat doen, die nu op het toneel verschijnt? “Het kan goed zijn om snel een tegengeluid te laten horen.”

We hebben een DNA-match, we hebben eindelijk een verdachte. ‘We got him!’ Die sfeer de afgelopen twee weken rond Jos B. herinnerde Job Knoester aan het moment vier jaar terug toen hij de advocaat werd van Jos de G. Niet vanwege de identieke voornaam, maar omdat zijn cliënt in 2014, net als B. nu, direct op achterstand stond.

Ook zijn medegevangenen zagen hem als de verkrachter en moordenaar van de 15-jarige Nicole van den Hurk in 1995, en uit zijn eigen netwerk kwam weinig bezoek. Journalisten belden Knoester met vragen waaruit bleek dat ze De G. zagen als dader. Samen met zijn collega besloot Knoester de media te beantwoorden en zo begon de ontkenning door deze verdachte.

Hij is inmiddels veroordeeld voor de verkrachting en niet voor doodslag of moord, het hoger beroep loopt. Het publiciteitsoffensief gaf De G. vier jaar geleden wel een acceptabeler leven: de pesterijen van medegevangenen en bewaarders namen af, er kwam meer bezoek.

Bekentenis?

“Je hebt een fitte verdachte nodig om een goede verdediging te kunnen voeren”, zegt Knoester. “Een tegengeluid kan ook daarom nuttig zijn.” Alles hangt wel af van de verdachte, benadrukt de Haagse advocaat. Hij verwijst naar de zaak van Marianne Vaatstra, waarbij de 45-jarige buurtgenoot die – alweer na een DNA-match – werd gearresteerd, vrijwel onmiddellijk bekende. “Op dat moment vroeg ik me af, of die keuze het beste voor hem was. Maar je kon merken dat het wel direct op een bepaalde manier de kou uit de lucht haalde.”

De Utrechtse advocaat Sander de Korte is een van de twee raadsmannen van Michael P., de man die onlangs werd veroordeeld voor de dood van Anne Faber. P. heeft bekend. “Ik volg lang niet alles in de zaak-Verstappen. Maar die sfeer van ‘we got him’, daarbij stel je toch wel vragen. DNA kan sterk bewijs zijn, maar het staat nog lang niet vast hoe het bij het slachtoffer is gekomen. Het is duidelijk dat de huidige verdachte iets uit te leggen heeft. Maar hij kan een goed verhaal hebben. Wat nu zijn vlucht naar het buitenland wordt genoemd, kan ook een reis geweest zijn in het kader van zijn hobby.”

Als de politie binnenkort begint bij het verhoor, zal anders dan vroeger de advocaat vanaf het begin erbij zijn en zijn cliënt kunnen voorbereiden. “Een eventuele bekentenis zonder voorafgaand overleg met een advocaat zal niet gelden als bewijs”, noteert De Korte. “Een advocaat zal zijn cliënt bij dat overleg vertellen welke mogelijkheden er zijn. Bekennen en zwijgen is een optie maar hij kan er ook voor kiezen om niet de waarheid te vertellen. Over die laatste optie zal het OM een verdachte niet informeren. Maar het mag wel als verdachte.”

Harder klimaat

Beide strafrechtadvocaten denken dat de advocaat van Jos B. stevig in zijn schoenen zal moeten staan. “Tien jaar geleden werd ik regelmatig beledigd in e-mails, nu word ik regelmatig bedreigd”, zegt Knoester. De Korte: “Mensen lezen op de bank het nieuws op hun iPad en sturen je direct even een mail wat ze van je opstelling vinden. Deze zaken zijn interessant omdat een advocaat staat voor de rechten van iedereen op een eerlijk proces. Maar je moet jezelf van tevoren serieus afvragen of je het er bij kunt hebben.”

Het klimaat in politiek en samenleving is verhard, noteren beide strafpleiters. De Korte: “Het gaat steeds meer om zwaardere straffen en minder om de rechten van verdachten.” Knoester: “Je moet er tegen kunnen dat sommige mensen woedend zijn, dat je vrienden vragen stellen bij je werk. Deze zaken zijn heftig. Je moet soms harde dingen zeggen die de nabestaanden vreselijk vinden. Het is ook daarom goed om die zaak samen te doen met een collega.”

Opsluiten, de sleutel weggooien: dat krijgt Knoester nogal eens te horen over zijn cliënten. “Totdat mensen meemaken dat hun kind wordt vastgezet als verdachte van een beroving, en ze niet snappen dat hij maar niet vrijkomt.”

Advocaat van Jos B.

Gerald Roethof is de advocaat van Jos. B. De strafrechtjurist heeft een ruime ervaring met mediagenieke zaken. Zo verdedigde hij in 2007 de vrouw die in de Amsterdamse Bijenkorf haar baby naar beneden gooide en erachteraan sprong. Ze kreeg tbs. Een jaar later kreeg Roethof, telg uit een Surinaams-Nederlandse advocatenfamilie, het zelf aan de stok met twee agenten die hem met pepperspray bespoten toen hij hen niet zijn BMW wilde laten doorzoeken. ‘Donkere man, dure auto, dat kan niet kloppen’, is de denktrant die hem boos maakt. Vorig jaar stond Roethof de familie bij van Mitch Henriquez, de man die om het leven kwam na politiegeweld in Den Haag. De veertiger komt met enige regelmaat in praatprogramma’s op televisie.

Lees ook:

Expert waarschuwt: we moeten Jos B. niet lynchen voordat we zijn verhaal gehoord hebben

Eerst moet het verhaal van Jos B. worden gehoord, dan kan een oordeel volgen, oordeelt expert Hjalmar van Marle.

DNA-onderzoek kan een doorbraak forceren, maar is geen wondermiddel

Tot 2012 mocht het niet, inmiddels is het een methode die met enige regelmaat van stal wordt gehaald: het DNA-verwantschapsonderzoek. Zo'n veertig keer ging het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) op zoek naar een dader van een delict aan de hand van DNA van familieleden.