Jonge polderpredikers van de pure islam

De cyberislam rukt op. En vooral het salafisme onder moslimjongeren gedijt erdoor, zegt onderzoeker Carmen Becker van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze schat het aantal salafistische jongeren in Nederland op enkele duizenden, maar dat aantal kan nog toenemen. Acht procent van de Nederlandse moslims is 'ontvankelijk' voor salafistisch gedachtegoed, ontdekte Ineke Roex van de Universiteit van Amsterdam tijdens haar onderzoek naar salafisme in Nederland. Daarover schreef ze het boek 'Leven als de profeet in Nederland' (2013).

Dan heb je het dus over zo'n 80.000 mensen. Jongeren zijn in dit aantal sterk vertegenwoordigd, aldus Roex. Het gaat vaak om tweede- of derde-generatie migranten, die hier zijn opgegroeid maar zich niet geworteld voelen. In hun zoektocht naar een eigen identiteit is het salafisme een aantrekkelijke optie: een radicale, veeleisende stroming die terug wil naar de 'pure' begintijd van de islam.

Rugnummers
Maar wie vertelt hen hoe die pure islam er uitzag? En hoe je die in je eigen leven moet toepassen? Op fora en in chatrooms wordt hierover driftig gediscussieerd. En er wordt geluisterd naar jonge Nederlandse predikers, soms bekeerlingen, die online-lezingen geven. "Tijdens die sessies zijn ze warm en vriendelijk, ze geven hun mobiele nummer en beantwoorden geduldig vragen", aldus Becker. Ook in levenden lijve reizen deze predikers stad en land af.

Wie zijn zij? Trouw zocht namen en rugnummers en zet de populairste op een rij. Er is een nieuwe generatie opgestaan, zo blijkt, die zich geïnspireerd weet door de oude garde, maar dichter bij de belevingswereld van jongeren staat. De oude garde, dan heb je het bijvoorbeeld over imam Fawaz Jneid, een paar jaar geleden ontslagen door de As-Soennahmoskee in Den Haag, een belangrijk salafistisch centrum. Of imam Ahmad Salam in Tilburg, de man die Rita Verdonk weigerde een hand te schudden.

De jonge predikers die in hun voetspoor gaan, liggen vaak met elkaar in de clinch. Daarbij gaat het om kwesties als: hoe moet de sharia worden ingevoerd in West-Europa? Mag je naar Syrië afreizen om mee te strijden? Maar ook: moet je met folders de straat op of moet je je terugtrekken uit het openbare leven?

Er tekenen zich ruwweg drie stromingen af. De eerste is apolitiek maar doet wel aan 'da'wa', een soort 'evangelisatie'. Predikers uit deze hoek geven vooral praktische adviezen en roepen op tot striktere navolging van de islam. Belangrijkste exponent is Aboe Ismail van de As-Soennahmoskee. Hij is sowieso de populairste prediker van de lijst.

Hofstadgroep
Een tweede, kleinere stroming houdt zich wél bezig met politiek. Deze predikers mengen zich in het maatschappelijk debat. Toch verschillen ze onderling ook sterk. Predikers in de lijn van imam Fawaz, die de terroristische Hofstadgroep nota bene aangaf bij de politie, menen dat de tijd nog niet rijp is om de sharia in te voeren in Nederland. Ze kiezen voorlopig voor de democratische weg - niet uit principe, maar uit realisme. Hiertegenover staat Sharia4Holland, met Maiwand al Afghani als woordvoerder. Wie meedoet met de verkiezingen pleegt verraadt aan de islam, vinden zij.

Tot slot is er een quiëtistische stroming - de kleinste groepering. Hier ligt de nadruk op innerlijke zuivering. Door buitenstaanders worden zij wel 'madkhali's' genoemd. Deze stroming doet niet aan politiek, volgelingen moeten zich eerst zelf maar eens zien te veranderen. Ook bij de quiëtisten is onderling gekibbel. Onlangs kwam het tot een breuk tussen de groep in Rotterdam en die in Amsterdam.

Predikers uit al deze stromingen verketteren elkaar soms over en weer. Voorstanders van een politieke koers walgen van quiëtisten als Aboe Abdillah Bouchta. En iemand als Abdul Jabbar van der Ven hoeft zijn gezicht bij de As-Soennahmoskee in Den Haag niet te tonen.

"Dit zijn de spelers op de markt. Daaruit kiezen jongeren zelf degene die het beste bij hen past", aldus Ineke Roex. "Er wordt naar ze geluisterd, maar niet kritiekloos. Hoe invloedrijk ze precies zijn is dus lastig te zeggen."

Kanttekeningen
Voor het vaststellen van deze lijst van populairste jonge salafipredikers uit Nederland zijn een aantal experts geraadpleegd. Maar populariteit is natuurlijk niet altijd makkelijk vast te stellen. Er moesten soms arbitraire keuzes worden gemaakt. Predikers als Aboe Hafs en Remy Soekirman vielen buiten de boot, hoewel hun populariteit vermoedelijk groter is dan die van Maiwand Al-Afghani. Er is voor de laatste gekozen vanwege de richting die hij vertegenwoordigt. Een belangrijke kanttekening is ook dat salafistische jongeren niet alleen naar Nederlandse predikers luisteren. Buitenlandse predikers zijn ook populair, zoals Haitham al-Haddad en Khalid Yasin.