Jonge gehandicapten krijgen geregeld geen uitkering terwijl ze er wel recht op hebben
Bij een op de vijf jongeren met een arbeidsbeperking gaat het mis bij de vraag of ze wel of niet een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen.
Het UWV maakt veel fouten bij het toekennen of afwijzen van een Wajonguitkering voor jonge mensen met een handicap of chronische ziekte. In een intern rapport van de uitkeringsinstantie, dat in handen is van Trouw, staat dat in 21 procent van de onderzochte dossiers sprake was van een ‘onjuiste conclusie ten aanzien van het recht op een uitkering’.
Er worden vaker ten onrechte uitkeringen ontzegd dan ten onrechte toegekend. Bij 9 procent van de onderzochte gevallen is een arbeidsongeschiktheidsuitkering afgewezen hoewel volgens de onderzoekers de aanvrager wel recht had op de Wajong. De jongere belandt bij afwijzing in de bijstand. Hij kan in beroep gaan tegen de beslissing, maar dat is vaak te veel gevraagd voor zo’n jongere: het geld of de energie ontbreekt voor een juridisch traject.
Bij 33 procent van de beoordelingen werd ten onrechte wél een Wajonguitkering voor het leven toegekend. De afdeling intern kwaliteitsonderzoek van het UWV kwam tot deze bevindingen na bestudering van 150 beoordelingen uit 2016. De onderzoekers noemen hun bevindingen ‘zorgwekkend’ en roepen het UWV-bestuur op tot actie. Ook raadde de afdeling aan om snel onderzoek te doen naar ‘de achtergronden en oorzaken van de slechte kwaliteit’.
Bedroevend
Met name het handelen van de arbeidsdeskundigen die onder meer kijken hoeveel werk iemand aankan met zijn beperking, is bedroevend, blijkt uit het rapport. Bij slechts 7 procent van de onderzochte dossiers was het werk van de arbeidsdeskundige kwalitatief voldoende. De artsen kwamen er veel beter uit. Hun werk was in 87 procent van de gevallen voldoende. Bij een beoordeling moeten een verzekeringsarts, een arbeidsdeskundige en een procesbegeleider samen een oordeel vormen.
Verzekeringsarts bij het UWV en voorzitter van de Nederlandse vereniging voor verzekeringsgeneeskunde, Rob Kok, noemt de cijfers ‘zorgwekkend’. Hij hoort deze conclusies voor het eerst en weet niet van het bestaan van het rapport af. “Ik hoop dat men heeft geprobeerd het op orde te krijgen. Is er een vervolgonderzoek geweest? Hopelijk zijn deze resultaten niet in de la beland.”
Het UWV laat in een schriftelijke reactie weten dat ‘het goed is dat deze resultaten snel boven tafel kwamen, zodat we snel maatregelen konden treffen’. Het UWV zegt dat er onder meer een extra ondersteunend team is gekomen voor vragen en dilemma’s in de praktijk. Ook zijn er coachingstrajecten ingezet en is er een kennisbank opgezet. “Sindsdien zien we een duidelijke verbetering”, laat de UWV-woordvoerder mondeling weten, maar ze kon gisteren geen onderzoek laten zien of cijfers geven waaruit dat blijkt.
De voorzitter van de Nederlandse vereniging van arbeidsdeskundigen, Monique Klompé, heeft geen weet van specifieke maatregelen vanwege dit rapport. “Het UWV is voortdurend bezig met verbeteringen en kwaliteitstrajecten.” Ook kent Klompé het onderzoek niet. “Dat verbaast me. Ik wil graag weten waar het dan misgaat.”
De meest voorkomende fouten in de dossiers liggen bij de oordeelsvorming, meldt het interne rapport. Dan gaat het over het inschatten hoeveel werk iemand nog aankan, het arbeidsvermogen. Indien de jongere echt niet kan werken, moet er ingeschat worden hoe lang dat gaat duren, de duurzaamheid. Zo is het bij mensen met een psychische stoornis of met lichamelijk niet verklaarbare klachten moeilijk te voorspellen of die ooit nog enigszins herstellen.
Vorig jaar ontvingen 246.000 mensen een Wajonguitkering. Dat aantal daalt sinds 2015, toen de criteria van de Wajong werden aangescherpt.
Lees ook:
Onderbouwing bij afkeuring jongere is vaak onvoldoende
Als verzekeringsartsen oordelen dat een jongere nooit meer kan werken, geven ze daar vaak geen goede argumentatie voor.
Het UWV bepaalt wat voor werk iemand nog kan verzetten, maar de criteria zijn vaag
Jonggehandicapten kunnen zich lastig verweren als tijdens de herkeuring is besloten dat hun uitkering wordt verlaagd. De criteria waarop de beslissing is gemaakt, zijn niet goed controleerbaar.
Correctie:
In een eerdere versie van dit artikel werden de percentages per ongeluk verwisseld. Het UWV kende in 2016 bij 33 procent een uitkering toe vanwege een arbeidsbeperking terwijl deze mensen er geen recht op hadden (en dus niet bij 9 procent zoals Trouw schreef), en wees bij 9 procent ten onrechte een verzoek om een uitkering af (en dus niet bij 33 procent).
