Jonge doden in sport: topje van ijsberg
AMSTERDAM - Als het aan het Internationaal Olympisch Comité (IOC) ligt, wordt elke jonge (top-)sporter in de toekomst volgens een vast protocol onderworpen aan een onderzoek naar gevaarlijke hartafwijkingen. Het IOC gaat met de federaties voor voetbal (Fifa), wielrennen (Uci) en roeien (Fisa) proberen het hoge aantal acute hartdoden terug te dringen.
Eind deze week komen in Lausanne twintig experts op dit terrein bijeen om te praten over een screeningsmethode voor hartonderzoek bij sporters. Een ander voorstel waarover gesproken wordt is het opzetten van een cardiologisch expertisecentrum in de Zwitserse standplaats van het IOC, waar sporters terecht kunnen voor bijvoorbeeld een second opinion.
,,Het IOC heeft zich altijd afzijdig gehouden, maar heeft nu kennelijk besloten er serieus aandacht aan te besteden. Dat is heel belangrijk. Het is een probleem waar veel bonden mee kampen. Het IOC kan een leidende rol spelen”, zegt Erik Jan Meijdam, die donderdag en vrijdag de bijeenkomst met specialisten en vertegenwoordigers van het IOC en de sportbonden leidt. Meijdam is als hoogleraar kindercardiologie verbonden aan het universiteitsziekenhuis in Lausanne.
Uit onder zijn leiding gehouden onderzoek naar 1098 gevallen is gebleken dat het sterftecijfer onder atleten tot 35 jaar drie keer hoger ligt dan bij leeftijdsgenoten. Door zware fysieke inspanning hebben sporters een verhoogd risico. Bij veertig procent is de plotseling overleden sporter jonger dan achttien jaar. De Zwitserse studie beslaat volgens professor Meijdam slechts 'het topje van de ijsberg'.
Bij negentig procent blijkt de oorzaak van de acute dood een anatomische afwijking die niet was opgemerkt. Op veel plaatsen in de wereld wordt niet of niet goed gecontroleerd op dit soort aangeboren kwalen.
Bij tien procent van de sterfgevallen spelen andere factoren, als longaandoeningen, hersenletsel of doping, een rol. Meijdam: ,,Vaak wordt in de topsport meteen gedacht aan doping, maar het aantal gevallen een hartafwijking als oorzaak ligt vele malen hoger.”
De urgentie van het probleem blijkt met de regelmaat van de klok in de amateur-als professionele sport. Afgelopen zondag overleed een Braziliaanse voetbal-ler Cristiano de Lima op het veld. De oorzaak wordt onderzocht. Vorige week vond de doelman van het Argentijnse Indepediente Lucas Molina (20) de dood na een hartstilstand. Voor het oog van de camera zakten eerder de voetballers Marc-Vivien Foe (november 2003) en Miklos Fehér (januari) in elkaar. De Belgische wielrenners Johan Sermon (21), Tim Pauwels (18) en Stive Vermaut (28) overleden dit jaar plotseling aan hartproblemen.
Volgens een woordvoerster van het IOC kan het 'Lausanne Protocol' door sportinstanties worden gebruikt als een richtlijn bij medisch onderzoek. Meijdam: ,,Voor een Nederlandse sporter betekent het waarschijnlijk geen verandering. Op Papendal en bij artsen gaan veel sporters al door een medische molen. Maar er glippen ook sporters door het net. Ik weet niet of elke atleet die op de Spelen van Athene actief was vooraf was gescreend. Gelukkig zijn er geen doden gevallen. Maar dat kan ook toeval zijn. Soms denkt een coach te kunnen volstaan met de vraag of die pijn in de borst nu al over is. Het medische onderzoek gebeurt niet altijd even solide.”
Wereldvoetbalbond Fifa had onlangs al besloten volgend jaar juni op het jaarlijkse congres in het Mexicaanse Cancun extra aandacht te willen besteden aan het onderwerp.
