Joegoslaviëtribunaal heeft patent op pech

Uitstel, vertraging en obstructie van processen. Het Joegoslaviëtribunaal lijkt er een patent op te hebben. Deze week weer moest de president van het tribunaal Theodor Meron de VN-Veiligheidsraad melden dat het proces tegen Ratko Mladic vertraging heeft opgelopen. Het vonnis in de zaak tegen de vroegere opperbevelhebber van de Bosnisch-Servische troepen wordt niet eerder dan in het voorjaar van 2017 verwacht. Mladic, die verschillende hersenbloedingen heeft gehad, kan geen vijf zittingdagen per week meer aan. Op doktersadvies worden het er vier en dus zal het proces later worden afgerond.

Ook processen tegen andere hoofdrolspelers bij de oorlogen in ex-Joegoslavië liepen door ziekte vertraging op. Ex-president Milosevic kreeg uitstel tijdens zijn rechtszaak. Hij had hartklachten en stierf in 2006 in zijn cel vlak voordat zijn vonnis zou worden gepubliceerd.

En vorige maand nog werd de radicale politicus Vojislav Seselj uit de gevangenis van Scheveningen vrijgelaten omdat hij door darmkanker te ziek zou zijn om zijn vonnis in de cel af te wachten. Hij is inmiddels terug in Servië en volop politiek actief. Het tribunaal verlangt dan ook zijn terugkeer naar Scheveningen.

De broze gezondheid van de kopstukken verbaast Nena Tromp, docent Europese studies van de Universiteit van Amsterdam, niet echt. "Je moest een jaar of 50, 60 zijn om tijdens de oorlogen in ex-Joegoslavië een hoge positie te bekleden in het leger of in de politiek. Het is nu zo'n 20 jaar later. Dus reken maar uit."

Het imago van het Joegoslaviëtribunaal lijdt wel onder dit soort berichten over vertragingen. Dat is niet helemaal terecht vindt Thijs Bouwknegt, onderzoeker bij het Niod. Vergeleken met andere internationale processen als het Rwandatribunaal of het Internationaal Strafhof gaat het bij het Joegoslaviëtribunaal eigenlijk best aardig, vindt hij. Ook met het proces tegen Mladic. "Sinds het in 2012 is begonnen, is er best wat werk verzet. Het is een flinke klus om al dat bewijsmateriaal te verzamelen. Het gaat hier tenslotte niet om iemand die tomaten op de markt heeft gestolen. De aanklager heeft al 164 getuigen verhoord. Nu is de verdediging aan zet."

Ook Tromp vindt de vertraging op zich niet problematisch. "Hoe hoger iemands positie in de oorlog, hoe langer de zaak duurt." Wel is ze bang dat van uitstel afstel komt, en dat Mladic net als Milosevic zijn vonnis niet haalt. "Die kans is groot. Vanaf het begin waren er al twijfels over zijn geestelijke en lichamelijke gezondheid." En als Mladic overlijdt voor het eind van het proces, komt er geen vonnis. En dat komt dan dus ook niet in de geschiedenisboeken te staan. Tromp: "Dat zal een vertekend beeld geven van de rol van Servië in de oorlogen".

Vooralsnog komt Mladic nog keurig opdagen bij de zittingen, zegt Bouwknegt. Deze week zag hij hem nog vanaf de publieke tribune zitten. "Hij maakt wat ruzie met de rechters, leest af en toe een boek en zoekt soms contact met de toeschouwers. De rechters laten hem maar begaan zolang er van echte obstructie geen sprake is."

undefined