Jezus, God of dodo?
Van Jezus wordt vaak gezegd dat hij God is of mens, zoals laatst in dit katern door de Amsterdamse predikanten Visser en Visser. In het eerste geval lift er meestal een bedenkelijke verzoeningstheorie mee, alsof God de Vader het offer zou eisen van God de Zoon. In het tweede scenario is hij vooral een fatsoenlijke man, zo iemand die ook op zaterdag met een vouw in zijn broek loopt. Prima buurman, maar spannend als een dodo.
De oudste concilies die door alle grote kerken worden erkend, ruzieden al over de vraag: is Jezus nu God, mens, of allebei? In Chalcedon mepten de bisschoppen elkaars mijter af om ten slotte op een geniale geloofsbelijdenis uit te komen: Jezus heeft zowel een goddelijke als menselijk natuur, 'onvermengd, onveranderd, ongedeeld, ongescheiden'. God en mens zijn niet vermengd (asygchytos) maar ook niet van elkaar gescheiden (achoristos). In Jezus blijven zij zich in een geweldige spanning tot elkaar verhouden.
Die spanning, Geest genoemd, maakte hem tot een bron van ongewone inspiratie, zodat zijn makkers deze rabbi met spijkers in zijn zak na zijn dood gingen ophemelen als goddelijk. Bijna godslasterlijk voor de gelovige joden die zij meestal waren (van zijn fan Maria Magdalena heb ik de vrome knopen niet geteld).
Die spanning barstte zelfs zijn graf uit, zegt de belijdenis van Chalcedon. Dat is de reden dat u nu meebetaalt aan de actie Kerkbalans. Zijn creatieve Geest leeft voort en inspireerde tot het ontstaan van de kerk en vele andere wonderlijke zaken. Dat Jezus God en mens tegelijk is krijg je niet op een rijtje, en dat is precies de bedoeling.
In de geloofsbelijdenis gaat het niet om een wetenschappelijke definitie, maar om een werking. Ze is primair een liturgische tekst. Er knapt iets in onze hersenpan, de rationele radertjes lopen vast en we worden open voor wat we niet kunnen denken. Dan zie je de Geest van Jezus overal vonken. Het gewone wordt bijzonder. Dit heeft geleid tot ontelbare nieuwe inzichten op het gebied van de wetenschap, kunsten, zorg en het onderwijs.
Ook richtte de kerk een enorme bende aan door mijtermepperij, brandstapels, kruistochten, misbruik, hellepreken en het excommuniceren van condooms. Dat krijg je als de spanning tussen God en mens niet wordt uitgehouden, dan verdwijnt de Geest van Jezus. We gaan denken dat we zelf een soort godje zijn die anderen mogen manipuleren, zoals Maria Magdalena met de knoopjes los met mannen deed. Of we willen, zoals zij probeerde, de opgestane Jezus vasthouden en hem inpassen in ons al te menselijke dodo-bestaantje ('Wij zijn een christelijk land en hier horen geen moslims', zegt de Hongaarse premier).
Schrik niet: als we de spanning tussen God en mens uithouden, ontdekken we dat de geloofsbelijdenis van Chalcedon ook over ons gaat. In Jezus Christus zijn alle mensen inbegrepen. Dat geeft het leven voltage. Je raakt bijvoorbeeld door veranderingen op je werk gestrest, tot je daar - je weet niet hoe - een weg in vindt. Of iets houdt je bezig en je loopt ermee rond, tot je plots 'zomaar' op een creatief idee komt. Of de buurman heeft niet alleen een vouw in zijn broek maar ook in zijn gezicht en je overwint je aarzeling om hem te vragen wat er scheelt.
En achteraf zeg je, als in een verbaasd gebed: God, dat heeft goed uitgepakt. Zo vernieuwt de Geest de wereld.
undefined
