Reportage
Jeruzalem is verdeeld over de komst van de Amerikaanse ambassade
Struiken en bomen rondom de Amerikaanse ambassade in de Joodse wijk Arnona in Jeruzalem zijn gekapt en de buurt is voorzien van nieuwe wegwijzers. Tussen de Amerikaanse vlaggen in wapperen hier en daar vaandels met een bemoedigdende boodschap: ‘Trump is een vriend van Zion.’
“Een zeer ongewenst cadeau”, vindt Shoshanna, een 47-jarige muziektherapeut met praktijk aan huis, die schuin tegenover het complex woont. Ze is de rust en misschien de veiligheid van de buurt kwijt, en ook het uitzicht op Jordanië en de Dode Zee. Tegen de wensen van de bewoners in, die bij de gemeente een petitie indienden, zijn de Amerikanen van plan rond het hele terrein een drie meter hoge muur op te trekken.
Belangrijker nog zijn de ideologische bezwaren van Shoshanna. “Het besluit van Trump om Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen en de ambassade vanuit Tel Aviv te verplaatsen, is allerminst bevorderlijk voor het vredesproces. Had Trump gezegd dat de ambassade aan de westkant zou komen, dan was het best. Dat impliceert dat we in een gedeelde stad wonen en dat Oost-Jeruzalem de hoofdstad moet worden van de Palestijnse staat. Nu bevestigt hij alleen maar het idee van een ‘Groot Israël’.”
Vijftig meter verderop zit Zahija in haar auto te telefoneren. De 27-jarige Palestijnse lerares heeft net een laserbehandeling achter de rug bij de Joodse schoonheidsspecialiste recht tegenover de ambassade. “De Amerikanen en hun ambassade zijn van harte welkom, maar niet nu, niet op deze locatie en niet in de context van Jeruzalem als exclusieve hoofdstad van het Joodse volk’’, zegt Zahija. “Maar dit is de politieke realiteit. We hebben te maken met een Amerikaanse president die zijn functie niet waardig is en hardop zegt dat hij moslims haat.”
Groene lijn
Arnona werd honderd jaar geleden, onder Engels bestuur, gesticht als Joods tuindorp ten zuiden van de heilige stad, omringd door Palestijnse dorpen. Na de Onafhankelijksheidsoorlog van 1948 grensde de wijk aan een strook niemandsland, die West- van Oost-Jeruzalem scheidde, de groene lijn. Oost werd in ‘67 veroverd en volgebouwd. Een deel van het niemandsland kreeg acht jaar terug een belangrijke bestemming: het Amerikaanse consulaat, die nu de ambassade wordt.
“In het dorp kunnen de ouderen je precies vertellen aan wie het land behoort waarop het Amerikaanse complex is gebouwd’’, zegt Fuad Abu Hamed, geboren en getogen in Tsur Baher, de Palestijnse wijk naast Arnona. “Het huis van de familie Amira stond daar. In de oorlog van ‘48 is de woning opgeblazen, na ‘67 werd de grond onteigend, nu hebben ze de hoop op terugkeer definitief moeten opgeven.”
In Tsur Baher ontbreken de vlaggen en bijna niemand lijkt te weten van de opening. “Het is de stilte van mensen die de hoop hebben verloren en onverschillig zijn”, zegt Abu Hamed. “De erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël is de laatste dolkstoot in de rug van de Palestijnen.’’
Tekst loopt door onder de afbeelding
Gevolgen
Abu Hamed noemt het een gemiste kans. “Jeruzalem met zijn gemengde bevolking zou het model kunnen zijn van een pluriforme samenleving. Op intermenselijk niveau bestaan allerlei contacten en de meeste Palestijnen willen vrede. Maar niet ten koste van alles. Ik verwacht niet dat de opening radicale reacties oproept, maar het is logisch dat de uitzichtloosheid, het gebrek aan respect en aan dienstverlening uiteindelijk leiden tot geweld.’’
Trump laat de opening over aan zijn dochter Ivanka en haar partner Jared Kushner. Zeev Kenan, al twintig jaar woonachtig in Arnona en werkzaam als gids, maakt zich vooral zorgen over de gevolgen van de veiligheidsmaatregelen, over verkeersoverlast en een tekort aan parkeerplaatsen. De verhuizing zelf begroet hij met veel enthousiasme.
“Het is de juiste zet. Wat mij betreft had de ambassade al veel eerder mogen verkassen. Jeruzalem is de hoofdstad van Israël. Ik zeg niet dat er geen Palestijnse staat moet komen, maar Jeruzalem is ondeelbaar.’’
De achternamen van Zahija en Shoshanna zijn bekend bij de redactie.
Lees ook: Zeventig jaar Israël
Israël is zeventig jaar jong. In die korte tijd groeide het blanke 'westerse' landje uit tot een multiculturele hotspot, schrijft correspondente Monique van Hoogstraten.
Lees ook: 'De staat Israël is een totaal echec'
Trouw sprak vijf Nederlanders met Joodse wortels over hun band met Israël. Voor Marjan Sax (70) is Israël op dit moment vooral een hoofdpijndossier.