Jean-Claude Juncker tegen Nederland: Hef de Schengenblokkade tegen Roemenië op

Het wordt zo langzamerhand tijd dat Nederland zijn hardnekkige verzet tegen Roemeense toetreding tot de Schengenzone opgeeft. Dat zei voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie vrijdag in Boekarest. “Ik heb al vaak tegen de Nederlanders gezegd dat Roemenië aan alle voorwaarden voldoet”, aldus Juncker. “Ik ben de Nederlandse premier niet, maar hij weet hoe ik erover denk. Ik verwacht dat ze enige vooruitgang boeken.”

Nederland geldt binnen de Europese Unie als felste tegenstander van toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de Schengenzone, de groep van 22 EU- en 4 niet-EU-landen die onderling de paspoortcontroles aan de grens hebben afgeschaft. Ook Frankrijk en Oostenrijk zijn niet enthousiast, maar verreweg de meeste andere EU-landen zien geen bezwaar tegen toetreding. Die vereist echter unanimiteit.

“Roemenië is een serieus en veilig land”, onderstreepte president Klaus Iohannis. “Wij willen geen probleem vormen voor de Schengenzone. We willen de veiligheid in de regio juist vergroten.”

Geen beweging

Voor Den Haag blijft de corruptie in Roemenië, het op een na armste EU-land, een belangrijk obstakel. Tijdens een bezoek aan Boekarest, in september vorig jaar, liet premier Rutte blijken dat er nog geen beweging zit in de Nederlandse blokkade.

Juncker pleit al sinds zijn aantreden in 2014 voor uitbreiding van de Schengen-zone met Bulgarije en Roemenië, die al lange tijd in de wachtkamer zitten en technisch gesproken aan alle voorwaarden voldoen. De Europese Commissie kan wat Schengen betreft niets afdwingen. “Het ligt niet in onze handen, maar in die van de lidstaten”, licht een hoge EU-functionaris in de wandelgangen toe. “Wat veel zal uitmaken, is of Roemenië dit half jaar een mooi EU-voorzitterschap kan neerzetten. Dat zal de kansen om Schengen binnen te komen aanzienlijk vergroten.”

De gehele Europese Commissie was de afgelopen dagen in Boekarest ter gelegenheid van dat net begonnen Roemeense voorzitterschap. Het land maakt, onder een vergrootglas, zijn debuut in die leidersrol. Bij al die aandacht vormt corruptie een rode draad. De regerende sociaal-democratische partij heeft een tijdje geleden een amnestiedecreet voorgesteld waarmee veel veroordeelde corrupte politici (onder wie de machtige zakenman/ partijleider Liviu Dragnea) kunnen worden vrijgepleit. Dat voorstel leidde in 2017 tot de grootste demonstraties in Roemenië sinds de revolutie van 1989.

Stropop

De kwestie leidt ook tot een institutioneel conflict tussen de centrum-rechtse president Iohannis en de regering van de sociaal-democratische premier Viorica Dancila. Zij wordt door critici gezien als stropop van Dragnea.

Volgens zowel Juncker als Iohannis doen de Roemeense politici er goed aan om dat amnestiedecreet voorlopig te vergeten, en zeker niet te proberen om dat tijdens het EU-voorzitterschap door het parlement te duwen. “Als die amnestie wordt aangenomen, zou dat een stap terug betekenen voor de rechtsstaat”, zei Juncker. Hij herhaalde zijn vrees dat het Roemeense voorzitterschap kan lijden onder het conflict tussen premier en president. “Men kan interne conflicten niet naar Europa exporteren.”

Wat corruptie betreft ‘hebben we een imagoprobleem’, erkende Iohannis. “De strijd tegen corruptie brengt bij de politieke klasse het slechtste naar boven. Ik hoop dat die amnestie niet meer wordt besproken. De rechtsstaat in Roemenië is niet onderhandelbaar.”

Lees ook:

Instabiel Roemenië staat als EU-voorzitter voor ondankbare taak

Intern is Roemenië zwaar verdeeld. Dat is lastig, nu het land een half jaar EU-voorzitter mag spelen.

De EU gaat bibberend het nieuwe jaar in

Voor het eerst in de geschiedenis wordt de EU, dat samenwerkingsproject in aanbouw dat van nature neigt naar uitbreiding, dit jaar kleiner in plaats van groter.